دانش نجوم - تاریخ ایران اسلامی نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
حوزه اظهار نظر را براي خود باز مي‌گذارد وبه همين دليل‌ممكن است مطالبي ابراز كند كه با ظواهر دين سازش ندارد. رازي از نمونه‌فيلسوفاني است كه برخي از آراي وي، سخت مورد انتقاد متديّنان قرار گرفته‌است.فيلسوف ديگر دنياي اسلام ابونصر فارابي(258 ـ 229) است كه درآمد فلسفه‌ابن سينا به شمار مي‌آيد. وي افزون بر فلسفه، در منطق وموسيقي نيز تخصص‌زيادي داشته وآثاري از او در اين زمينه برجاي مانده است. وي را پس از ارسطو كه‌مسلمانان او را لقب معلم اول داده‌اند، معلم دوم مي‌نامند.بزرگ‌ترين فيلسوف قرون نخست هجري، ابن‌سينا (370 ـ 428) است.مهم‌ترين اثر فلسفي وي، كتاب الشفاء است كه يك دوره منطق، طبيعيات والهيات‌است. كتاب ديگر او النجاه خلاصه‌اي از كتاب شفاء است. در شمار آخرين‌كتاب‌هاي منطقي وفلسفي وي بايد به الاشارات والتنبيهات ياد كرد. او بزرگ‌ترين‌فيلسوف اسلامي است كه تا قرن‌ها نظرياتش بر فيلسوفان اسلامي و حتي اروپايي‌سيطره داشت.ابن‌سينا به دليل پرداختنش به فلسفه، مورد انتقاد برخي از مخالفان فلسفه قرارگرفت.در ادامه اين انتقادها، تير تكفير نيز به سوي وي پرتاب شد واو در شعري‌چنين گفت:كفر چو مني گزاف وآسان نبودمحكم‌تر از ايمان من ايمان نبود در دهر چون من يكي وآن هم كافرپس در همه دهر يك مسلمان نبود اشعار مختصر ديگري هم به او نسبت داده‌اند. از آن جمله شعري است كه درباره‌دوستي خود با امام علي بن ابي‌طالب عليه‌السلام سخن گفته:تا باده عشق در قدح ريخته‌اندوندر پي عشق عاشق انگيخته‌اند با جان وروان بوعلي مهر علي‌چون شير وشكر بهم درآميخته‌اند دانش نجوم
دانش نجوم يا علم هيئت، يكي از دانش‌هاي مورد علاقه مسلمانان بود. آنها ازميراث علمي يوناني، ايراني وهندي در اين زمينه بهره فراوان بردند. نخستين‌كارهاي علمي در اين زمينه، به نيمه قرن دوم هجري باز مي‌گردد. پس از آن، درنهضت ترجمه در دوران مأمون، متون نجومي يوناني وهندي به عربي ترجمه شد.از آن جمله كتاب چهار مقاله در احكام نجوم بطليموس بود كه با عنوان كتاب الاربعه‌ترجمه شد.از نظر عملي، نخستين رصد خانه‌اي كه مسلمانان تأسيس كردند، رصد خانه‌شماسيه بود كه مأمون در حوالي سال 213 هجري آن را در بغداد ساخت ودو منجم‌معروف، فضل بن نوبخت ومحمد بن موسي خوارزمي بر آن رياست مي‌كردند.بعدها، علاءالدوله بويهي نيز رصدخانه‌اي در همدان براي ابن‌سينا تأسيس كرد.سه دانشمند بزرگ‌ِ نجومي‌ِ قرن سوم عبارتند از ابوالعباس نيريزي (م 310) كه‌شرحي بر المَجَسْطي بطليموس نوشت. ثابت بن قُرّه (م 288) ونيز البتاني كه كتاب‌الزيج او اندكي بعد به لاتيني ترجمه شد كه تا زمان رنسانس در اروپا، از مهم‌ترين‌آثار نجومي بود. وي تحقيقات مفصلي در خسوف وكسوف انجام داد. مهم‌ترين‌نتايج اقدامات علمي منجمان مسلمان، رصدهاي نجومي بود كه مستلزم دقت بسيارواستفاده از دانش رياضي بود.دانشمند مسلمان‌ِ ديگر از قرن سوم، الفرغاني است كه اثر وي كتاب في الحركات‌السماويه وجوامع علم النجوم‌به لاتيني نيز ترجمه شده است. در قرن چهارم منجم‌بزرگ اسلامي ديگري با نام الصوفي كتاب صورالكواكب را نگاشت كه شهرت زيادي‌در شرق وغرب داشته است.از ميان منجمان اسلامي قرن پنجم، بايد به ابوريحان بيروني (362 ـ 440) اشاره‌كرد كه در بيش‌تر دانش‌هاي زمان خود واز جمله نجوم تخصص بالايي داشت. وي‌در كتاب القانون
