تاریخ ایران اسلامی نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
از كتاب قانون ابن سينا، به عنوان كتاب‌درسي دانش پزشكي مطرح بوده است.خورشيد آسمان دانش پزشكي، ابوعلي حسين بن عبدالله معروف به ابن‌سينااست كه به سال 370 هجري در بلخ متولد شد. پدرش تحت تأثير مذهب اسماعيلي‌بود. وي از بلخ به بخارا كه مركز امارت سامانيان واز مراكز علمي ماوراءالنهر بود،منتقل شد.ابن سينا همزمان در چندين دانش تبحر داشت كه يكي از آنها طبابت وتخصص‌در دانش پزشكي بود. وي به جز بخارا، به خوارزم، گرگان، همدان واصفهان سفركرد ودر همه سفرها ميهمان اميران وشاهان بود وگاه مسؤوليت‌هاي سياسي نيز برعهده داشت. ابن سينا به سال 428 در همدان درگذشت وهمانجا به خاك سپرده شدكه تاكنون نيز مقبره وي در آن شهر برجاي مانده است.مهم‌ترين كتاب طبي در دنياي اسلام، كتاب القانون في الطب ابن سيناست كه درهمه دوران‌هاي تاريخي نامش سر زبان‌ها بوده ومهم‌ترين كتاب درسي اين رشته درشرق وغرب به شمار مي‌رفته است. اين كتاب، در قرن دوازدهم ميلادي توسط‌كرمونائي به لاتيني ترجمه ودر سال 1473 به چاپ رسيد. شرحي هم توسط جنتيله‌ايتاليايي در قرن چهاردهم ميلادي بر آن نوشته شد كه به سال 1477 در ششصدنسخه به چاپ رسيد.محققي درباره اهميت آثار پزشكي در اسلام به‌ويژه كتاب ابن سينا مي‌نويسد:طب اسلامي با رازي وابن‌سينا به اوج خود رسيد، ودر نوشته‌هاي اين مردان‌صورت قطعي خود را براي دانشجويان طب وطبيبان پس از ايشان پيدا كرد.دانشجوي طب، معمولا تحصيل خود را با كتاب‌هاي فصول بقراط ومسائل‌حُنَيْن (بن اسحاق ) و المرشد رازي آغاز مي‌كرده است؛ سپس به تحصيل‌كتاب‌هاي جالينوس وحاوي رازي وقانون ابن سينا مي‌پرداخته است. بدين‌ترتيب قانون، كتاب ختم تحصيل طب بوده وفراگرفتن وفهم آن عنوان هدف‌نهايي برنامه پزشكي را داشته است. حتي در قرن‌هاي متأخر، كه دائره‌المعارف‌هاي متعددي در طب به فارسي وعربي تأليف شده بود، باز هم مقام‌عالي «قانون» محفوظ بود. مؤلف آن، با رازي، در مغرب زمين تا قرن هفدهم ودرمشرق زمين تا زمان حاضر، همچون دو حجّت معتبر بر جهان پزشكي‌فرمانروايي داشته‌اند.دانش پزشكي همچنان در دنياي اسلام رو به ترقي وپيشرفت بود. در كنار آن، بلكه‌در دل آن، دانش داروسازي كه در عربي به آن صيدنه يا صيدله نيز گفته مي‌شد، نيزرشد بسيار كرد وآثار بي‌شماري درباره داروها نوشته شد. كتاب با ارزش ابوريحان‌بيروني با نام كتاب الصيدنه كه خوشبختانه برجاي مانده و به چاپ رسيده، از آثار مهم‌در داروسازي است. ويژگي اين اثر در تقسيم بندي داروها، شيوه استفاده از آنها، وتفاوت خواص بر حسب نوع استفاده از آنها و ياد از نام‌هاي يوناني و سرياني وعربي و ايراني داروها، اين كتاب را جادوانه كرده است. اثر ارزشمند ديگر در اين‌زمينه، كتاب الابنيه عن حقائق الادويه است كه مؤلف آن ابومنصور موفّق بن علي‌هروي است. از اين كتاب نسخه منحصر به فردي از سال 447 هجري برجاي مانده‌كه به خط اسدي طوسي، شاعر و لغت شناس بنام ـ صاحب كتاب لغت فرس ـ است.اين قديمي‌ترين نسخه يك كتاب فارسي است كه تا به امروز برجاي مانده است.هروي در اين كتاب، نام داروهاي فراواني را با خواص آنها به صورت الفبائي يادكرده است. وي در مقدمه مي‌نويسد:سپاس باد يزدان دانا و توانا را كه آفريدگار جهانست و داننده آشكار و نهانست وراننده‌ي چرخ و زمانست و دارنده‌ي جانورانست و آورده‌ي بهار و خزانست‌ودرود بر محمد مصطفي كه خاتم پيغامبرانست و آفرين بر اصحاب و اهل بيت‌وگزيدگان اوي و درود بر همه پيغامبران ايزد و همه فريشتگان و همه پاكان... چنين‌گفت حكيم ابومنصور موفق بن علي الهروي كه، من كتاب‌هاي حكيمان پيشين‌وعالمان طبيبان محدث همه بجستم و هرچه گفته بودند
