مجمع الجزاير اسپرتلى - جغرافیای سیاسی - نظامی نسخه متنی

مجمع الجزاير اسپرتلى

مجمع الجزاير اسپرتلى از 12 جزيره ى اصلى و حدود 600 جزيره ى مرجانى ، رخنمون صخره اى ، صخره اى مرجانى ، شن تل ، آبتل و پاياب تشكيل شده و در درياى چين جنوبى در 250 مايلى (360 كيلومترى ) شرق و جنوب شرقى شهر هوشى مين (يا سايگون ) واقع گرديده است (نقشه ى 6).

كل اين خشكى كه برخى از قسمت هاى آن تنها به هنگام جزر شديد قابل مشاهده است ، وسعتى كمتر از يك مايل (يا حدود 3/2 كيلومتر) مربع را پوشش مى دهد و طول و عرض بزرگترين جزيره ى آن (( ايتو آبو )) تنها 90 هكتار است . پيش از آنكه رقابت بر سر ذخاير سرشار نفت ، اين مجمع الجزاير را به نقطه اى حساس در جنوب شرقى آسيا تبديل كند، تنها ساكنان اين زيستگاه فراموش شده را لاك پشتان و پرندگان دريايى تشكيل مى دادند.

در حال حاضر چين ، تايوان و ويتنام ادعاى مالكيت كل اين مجمع الجزاير را دارند. فيليپين در جستجوى دستيابى به قسمت هاى عمده اى از آن است و برونئى و مالزى نيز خواهان بخش هاى كوچكى از جنوب منطقه ى مزبور هستند، اما هيچ يك از كشورهاى مزبور در هيچ نقطه ى آن داراى منطقه ى مسكونى نبوده و هيچكدام از آنها تا بعد از جنگ جهانى دوم در آنجا حضور دايم نظامى نداشتند. با اين همه ، تايوان در حال حاضر گردانى از سرباز را در ايتوآبو استقرار داده و لنگرگاهى كوچك و يك باند موقت هواپيما را در آنجا احداث نموده است . ساير مدعيان به جز برونئى در چندين جزيره ى آن اقدام به استقرار نيرو كرده و همه ى آنها اصرار دارند حضور خود را در آنجا به رخ ديگران بكشند. شديدترين درگيرى به وجود آمده در اين منطقه در مارس 1988 رخ داد. در اين تاريخ ناوچه هاى توپدار چين سه فروند كشتى ويتنامى را غرق كردند و در مجموع 77 ملوان در اين قضيه جان خود را از دست دادند. اما غالب مدعيان همچنان به از بين بردن علامت هاى برپاشده از سوى رقيب ، دستگيرى ماهيگيران غير خودى و انجام اقدامات ديگرى كه موجب خشم حريفان مى شود ادامه مى دهند.

احتمال اقدام چين براى در اختيار گرفتن كل درياى چين جنوبى ، آنطور كه از اظهارات سخنگويان اين كشور بر مى آيد، دلايل استراتژيك را نيز به صحنه ى منازعات اقتصادى وارد مى كند، چرا كه شاهرگ حياتى متصل كننده ى حوزه هاى نفتى خاورميانه به شمال شرقى آسيا از ميان اين آبها مى گذرد. بنابراين حل و فصل مناقشات موجود در اسپرتلى كه شايد براى تحقق آن به ابزار نظامى نيز احتياج شود مى تواند ثبات اوضاع را نه فقط در اين منطقه ، بلكه در نقاط ديگر نيز برهم بزند.

قطب جنوب

وسعت ناحيه ى دور افتاده ى جنوبگان كه قطب جنوب كره ى زمين را در برگرفته ، در طول فصل تابستان دو برابر و در فصل زمستان كه در كناره هاى آن فلات هاى يخى تشكيل مى شود چهار برابر وسعت قاره ى اروپاست .

در اين منطقه هيچ جانور مهره دار زمينى ديگرى جز پنگوئن وجود ندارد، زيرا هيچ موجودى نمى تواند در برابر سرماى سوزان اين ناحيه كه معمولا 100 درجه ى فارنهايت زير صفر (3/73- درجه ى سانتى گراد) است و باد و بوران هايى كه سرعت آن ها گاه به بيش از 200 مايل (320 كيلومتر) در ساعت مى رسد مقاومت كند، اما در زير آبهاى پوشيده از يخ اين ناحيه موجوداتى چون وال ، ماهى هاى خوراكى و سخت پوستانى سرشار از پروتئين با نام (( كريل )) به تعداد انبوه زندگى مى كنند و به ظن كاوشگران ، ذخاير گرانبهاى نفت و رسوبات معدنى فراوانى در زير اين آبها وجود دارد.

در حال حاضر آرژانتين ، استراليا، انگلستان ، شيلى ، فرانسه ، زلاندنو و نروژ ادعاى مالكيت بخش هايى از قطب جنوب را دارند كه در چندين مورد نيز اين مناطق با يكديگر هم پوشانى دارند. از اين گذشته ، كشورهاى مزبور مدعى تصاحب نواحى بسته ى اقتصادى تا فاصله ى 200 مايلى از قسمت هاى مورد ادعاى خود هستند؛ جزاير (( شتلند جنوبى )) مورد مناقشه ى سه كشور آرژانتين ، انگلستان و شيلى است .

آرژانتين و انگلستان نيز بر سر تملك جزاير اوركنى ، جورجياى جنوبى و ساندويچ جنوبى ، به علاوه ى جزاير كوچك (( شگ راكس )) با يكديگر در حال رقابتند (نقشه ى 7).

معاهده ى قطب جنوب كه در سال 1961 به تصويب رسيد و تا سال 1997، 42 كشور جهان آن را امضا كردند، مطالبات ارضى جارى را به مدت 30 سال به حالت تعليق درآورد و بيان ادعاهاى تازه ، انجام عمليات نظامى ، به كارگيرى سلاح هاى هسته اى و دفن زباله هاى راديو اكتيو را در آن قاره ممنوع اعلام كرد تا تنها نقطه ى