قواعد التحديث من فنون مصطلح الحديث - نگاهی به منابع حدیث شناسی نسخه متنی

در پانوشتها، برخي از اصطلاحات مبهم را توضيح داده، اسماء و القاب را به دقت ضبط كرده و برخي از رجال را به اجمال معرفي كرده است. چاپ «تدريب الراوي» منقّح، و تعليمات و مطالب افزوده شده محقق شايان توجه و قابل تقدير است.

منابع شرح حال مؤلفِ «تدريب الراوي»، سيوطي را، پيشتر آورده ايم (28).

قواعد التحديث من فنون مصطلح الحديث

اين كتاب يكي از آثار پرارج و سودمند «فن درايه» است. مؤلف كتاب را، با بيان اهميت حديث و نشر آن آغاز كرده و پس از آن به معناي حديث پرداخته و سپس علم الحديث، دراية الحديث، موضوع و اهداف اينها را بحث كرده است، وي ضمن يك بحث عميق و مفصّل به جريان وضع، تحريف و جعل پرداخته كه بحثي است پرمادّه و ژرف با نمونه هائي از روايات جعلي باب پنجم، جرح و تعديل است و پس از آن اسناد حديث و چگونگي آن. سپس مؤلف بحثي در اجازه، تاريخ و انواع آن و بالأخره چگونگي نقل روايت و آداب نقل حديث و نگارش و در باب نهم، كتابهاي حديثي، طبقات آن و بحثهاي مفيد و سودمند ديگري را طرح كرده است.

اين كتاب، همراه دو مقدمه چاپ شده است:

1- از رشيد رضا، در نقد و تحليل كتاب.

2- از ظافر القاسمي فرزند مؤلف. پيرامون شرح حال مؤلف، با اشاره اي از انديشه ها و افكار وي و تحليلي از اوضاع اجتماعي و سياسي زمان او.

مؤلف آن

سيدمحمد جمال الدين قاسمي دمشقي. متفكّر و اديب اسلامي، وي در دمشق از مادر بزاد و در همانجا رشد كرد و دانش آموخت و با تلاش و كوشش به مقام شايسته اي دست يافت. وي در موضوعات مختلف اسلامي داراي آگاهيهاي شايسته و لازمي بود و آثار مفيد و سودمندي از خود بجاي نهاد(29).