حقيقت وحى - قلمرو دین نسخه متنی

3 . الهام نفسى يا شعور و احساسى كه در باطن انسان تحقق مى يابد:

البته منشأ اين الهام ممكن است خاطره ى ذهنى يا القاى روحى و روانى از عالم بالا و يا وسوسه اى شيطانى باشد، مانند:

(وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلاَ تَخَافِي وَلاَ تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ);[82] به مادر موسى وحى كرديم كه طفل خود را شير بده و اگر ترسيدى كه فرعون به او گزندى رساند، او را در نيل رها كن و هيچ ترس و اندوهى به خود راه مده، كه ما او را به سوى تو باز مى گردانيم و او را از پيامبران قرار مى دهيم.

(وَكَذلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوّاً شَيَاطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْض زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ);[83]براى هر پيامبرى، دشمنى از شياطين جن و انس قرار داديم كه برخى از آنان، از روى غرور، سخن هاى به ظاهر آراسته را به بعضى ديگر القا مى كنند. و اگر پروردگارت مى خواست چنين نمى كردند (ولى اجبار سودى ندارد).

(وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ);[84] شياطين به دوستان خود وحى و القا مى كنند كه با شما جدال كنند.

در آيه ى نخست، وحى به معناى الهام نفسى و روحى است كه از طرف خداوند به مادر موسى عطا شد و در دو آيه ى بعد، از طرف شياطين به انسان ها داده مى شود.

4 . الهام غيبى به پيامبران:

الهام غيبى الهى كه خداوند به وسيله ى فرشتگان يا بدون واسطه و يا با وساطت امر ديگرى، به پيامبران، جهت تبليغ رسالت الهى و هدايت مردم ابلاغ مى نمايد.

در قرآن، كلمه ى وحى بيش از هفتاد مورد به همين معنا به كار رفته است; مانند:

(نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ);[85] ما به وسيله ى وحىِ اين قرآن به تو، بهترين داستان ها را براى تو بيان مى كنيم.

(وَكَذلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ قُرْآناً عَرَبِيّاً لِتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا);[86] اين چنين، قرآن را به زبان عربى به تو وحى كرديم تا مردم مكه و اطراف آن را انذار نمايى.

(اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ);[87] اى پيامبر، آنچه را كه از اين كتاب آسمانى به تو وحى شده است براى مردم بخوان.

(أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَباً أَنْ أَوْحَيْنَا إِلَى رَجُل مِنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْق عِنْدَ رَبِّهِمْ قَالَ الْكَافِرُونَ إِنَّ هذَا لَسَاحِرٌ مُبِينٌ);[88] آيا براى مردم تعجب آور است كه يكى از آنان را به رسالت خود برگزينيم و به او وحى كنيم كه مردم را انذار كند و مؤمنان را كه نزد خداوند مقام بلندى دارند بشارت دهد؟ كافران گفته اند اين ساحرى آشكار است.

(إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَى نُوح وَالنَّبِيِّينَ مِن بَعْدِهِ وَأَوْحَيْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسى وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمانَ وَآتَيْنَا دَاوُود زَبُوراً);[89] ما به تو اى پيامبر وحى كرديم، هم چنان كه به نوح و پيامبران پس از او و به ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و فرزندان او و عيسى و ايوب و يونس و هارون و سليمان وحى كرديم و ما به داود، زبور عطا كرديم.

حقيقت وحى

فطرت سالم آدمى و عقل سليم بشرى، حكايت از اين دارد كه انسان ها استعداد رسيدن به كمال و سعادت ابدى را دارند و براهين عقلى نشان مى دهند كه هدف از آفرينش انسان ها و حيات دنيوى آنها رساندن او به كمال است; هم چنان كه قرآن مى فرمايد: