عوامل عزت و ذلت از دیدگاه قرآن کریم نسخه متنی

فالجنود باذن الله حصون الرعيه و زين الولاه و عز الدين ... (9) علل و عوامل عزت   در سخنان پيشوايان عزت ، مطالبى بسيار درباره علل و عوامل عزت وارد شده است ، (10) عواملى كه در سايه آنها مى توان فرد را در چارچوب سيره نبوى تربيت كرد، عواملى كه با تدارك آنها فرد عزيز و در نتيجه نفوذناپذير، محكم ، راسخ و شكست ناپذير مى شود. اكنون به مهمترين اين علل اشاره مى شود.

اطاعت خدا هيچ چيز چون بندگى و اطاعت از خدا آدمى را عزت نمى بخشد از پيام آور عزت روايت شده است كه فرمود:

ان ربكم يقول كل يوم : انا العزيز فمن اراد عز الدارين فليطع العزيز (11) خداوند هر روز ندا مى دهد كه من پروردگار عزيز شمايم ، و هر كه خواهان عزت دو جهان است ، خداى عزيز را اطاعت كند.

اطاعت خدا ذره ناچيز و حقير را به بى نهايت عزيز و قوى مرتبط مى كند و از او موجودى سرافراز مى سازد.

از امير مومنان عليه السلام وارد شده است :

اذا طلبت العز فاطلبه بالطاعه (12) هرگاه خواهان عزت شدى ، آن را در اطاعت و فرمانبردارى خداى بجوى .

انسان خواهان عزت ، بايد آن را از خدا و به سبب اطاعت او بخواهد كه پيام آور عزت صلى الله عليه و آله به ابو امامه فرمود:

يا ابا امامه ! اعز امر الله ، يعزك الله (13) اى ابوامامه ، امر خدا را عزيز بدار تا خداوند تو را عزت بخشد.

عزيز داشتن امر خدا در اطاعت و فرمانبردارى اوست كه كليد عزت يابى است و هيچ چيز چون آن راهگشا به اين كمال نيست .

از اميرمومنان عليه السلام وارد شده است :

لا عز الا بالطاعه (14) هيچ عزتى نيست مگر به سبب اطاعت و فرمانبردارى (خداى ).

مادام كه اين رابطه ميان مخلوق و خالق هستى وجود دارد، و انسان در مدار اطاعت حق است ، عزت نيز هست و چون از اين عهد الهى خارج شود، جز ذلتى خفت بار بهره اى نخواهد داشت .

تقواى الهى تقواى الهى پوششى است كه آدمى را مصون و محكم و استوار مى سازد و او را از آسيب و سستى و ناراستى حفظ مى كند.

راغب اصفهانى مى نويسد: تقوا از وقايه است و وقايه به معناى حفظ و نگهدارى چيزى است از هر چه كه به (محافظ) قرار دادن از آنچه بيم مى رود (بدان آسيب و زيان رساند).(15) پيامبر عزت فرموده است :

من اراد ان يكون ان اعز الناس فليتق الله (16) هر كه مى خواهد كه با عزت ترين مردمان باشد، پس تقواى الهى پيشه كند.

تقواى الهى در ارجمندى آدمى چنان نقش آفرين است كه از امير مومنان عليه السلام وارد شده است كه فرمود:

لا عز اعز من التقوى (17) هيچ عزتى عزت بخش تر از تقوا نيست .

تقوا سرافرازى مى آورد و پرده درى سرافكندگى ، تقوا راه مى نمايد و خودخواهى به گمراهى مى كشاند تقوا ارجمند مى كند و گناه خوار مى سازد، تقوا آزاد مى كند و نافرمانى به اسارت در مى آورد، تقوا استوار مى سازد و نفسانيت فرو مى پاشد، و چه نيكو فرموده است امير بيان على عليه السلام :

التقوى تعز، الفجور تذل (18) تقوا عزت مى بخشد و تبهكارى ذليل مى سازد.