1. كلاسيسم يا مكتب كلاسيك - شیوه نویسندگی و نگارش نسخه متنی

1. كلاسيسم يا مكتب كلاسيك

ادبيّات كلاسيك به مكتبى اطلاق مى شود كه پيش از پيدايش ساير مكتبهاى (از قرن پانزدهم تا هفدهم ميلادى) در اروپا به وجود آمده و از ادبيّات قديم يونان و روم متأثّر بوده است. شاعران قرن هفدهم ميلادى شيوه ادبى قديم يونان و روم را كه از عقايد ارسطو اقتباس شده بود, براى خود سرمشق قرار دادند.

در دوره كلاسيك, حكومت سلطنتى با قدرت زيادى بر سركار مى آيد. شعار اين دوره چنين است:

(يك قانون, يك دين, يك شاه). كلاسيسم نيز كه يك جريان ادبى است, چنين مفاهيمى را حقايق انكار ناپذير مى داند و تبعيّت از قواعد و انضباط را توصيه مى كند. استاد بزرگ اين مكتب (بوالو) بود كه اصول و قواعد اين مكتب را براى فرانسويان و طرفداران ديگر اين مكتب بيان كرد.

اصول قواعد اين مكتب چند چيز است به شرح زير:

1. تقليد از طبيعت: (بوالو) مى گفت: (حتى يك لحظه هم از طبيعت غافل نشويد). منظور از اين تقليد, تقليد از طبيعت انسانى است, نه طبيعت خارج. به همين جهت يكى از نويسندگان قرن هفدهم ميلادى مى گويد:

گفتارى كه در آن فقط از درختان و رودها و چمنزارها و كوهها و باغها سخن رود, اثر رخوت آورى در ما دارد يا حدّ اقل لذّت تازه اى ايجاد نمى كند, اما آنچه از بشريت گرفته شده است, از قبيل تمايلات, محبّتها و تأثّرات, طبيعتاً در اعماق روح ما نفوذ مى كند و احساس مى شود, زيرا زاييده طبيعت واحدى است و به آسانى از روح هنرمند به روح خواننده يا تماشاگر منتقل مى شود.

با اين همه, مكتب كلاسيك ما را از صفات پست انسانى منع مى كند.

2. هنرمند كلاسيك: زيبائى جاودانى را بايد در آثار قدما مانند آثار ويرژيل و ازوپ و… جست و جو كند.

3. موافقت با عقل و منطق: (بوالو) در اين باره مى گويد:

عقل و منطق را دوست بداريد و ارزش اثرتان را از آن كسب كنيد.

در نتيجه به كار بردن اين قاعده, تخيّل انسانى در مجراى صحيحى مى افتد و (عقل سليم) و (قضاوت) بر هنر و ادب حاكم مى شود.

4. اثر هنرى بايد آموزنده و داراى نتيجه اخلاقى باشد.

5. اثر ادبى و هنرى بايد روشن و داراى سادگى خاصى باشد.

6. حقيقت نمايى: از چيزهايى سخن گفته شود كه وقوع آن برحسب (ضرورت) يا (حقيقت نمايى) امكان داشته باشد.

7. نزاكت ادبى: آن چيزى زيباست كه با طبيعت خودش و يا طبيعت ما توافق داشته باشد. و قوانين ديگرى مانند: قانون سه وحدت: (وحدت موضوع, وحدت زمان, وحدت مكان), كه سخن گفتن از آنها مجالى بيش از اين مى خواهد نيز; مكتب كلاسيك توصيه كرده است.

نويسندگان بزرگ اين مكتب عبارتند از: راسين مولير لابروير و بوسوئه.