لطفا منتظر باشید ...
ديگر.ضـمناً بايد از ترجيع هشت بندى ميرزا نصير (فرصت)شيرازى نام برد كه به مراثى كـربـلا اخـتصاص دارد.ميرزا محمّد شفيع (وصال)شيرازى ، ميرزا احمد (وقار) شيرازى و مـيـرزا صـادق (روشـن)اردسـتـانـى از
تـركـيـب بـنـد مـحـتـشـم كـاشـانـى اسـتـقـبـال كـرده و بـه خـلق تـركيب هاى دوازده بندى با همان
(وزن)و (قافيه)و (رديف)توفيق يافته اند.از شـعراى معاصر تا آنجا كه نگارنده اطّلاع دارد، ابوالحسن (طوطى)همدانى و غلامحسين جواهرى
(وجدى)داراى تركيب دوازده بندى عاشورايى اند و غزلسراى گرانمايه معاصر استاد عبّاس كى منش
(مشفق)كاشانى نيز دوازده بند محتشم را تضمين كرده اند كه با عنوان (زينة المجالس)بارها به چاپ رسيده
است .هـمـان گـونـه كـه در آغـاز اين مبحث اشارت رفت ، علاّمه بزرگوار مرحوم سيّد مهدى بحر العلوم (1212 ـ
1155) فقيه ، محدّث ، حكيم ، اديب و سردودمان بحر العلوم و رييس حوزه علمّيه نجف و مرجع شيعيان در زمانه
خود، تركيب بند شيوا و فاخرى به زبان عربى در زمـيـنـه مـراثـى عـاشـورا دارد كـه زبـانـزد اهـل ادب
اسـت و استقبال گونه اى از دوازده بند محتشم به شمار مى رود.در ارزش ايـن تـركـيب بند عاشورايى همين بس كه شش شرح به قلم فرهيختگان بنام تا قرن سيزدهم درباره آن
تدوين يافته است :1 ـ شرح مبسوط ملاّ نوروز على بسطامى (متوفّى 1288 ه ق)به نام (سفينة النّجاة)كه چاپ سنگى آن به سال 1286
ه ق و در قطع رحلى در تهران صورت گرفته است .2 ـ شرح مختصر فاضل بسطامى به نام لؤ لؤ البحرين ، كه مختصر و منتخبى از سفينة النّجاة است .3 ـ شرح ميرزا ابوطالب شيرازى كه به سال 1265 ه ق تحرير شده است .4 ـ تـعـليـقـات مـيـرزا ابو القاسم وفاى شيرازى بر مراثى بحر العلوم (مؤ لف ديوان العروس) .5 ـ تخميس مراثى سيّد بحر العلوم توسّط سيّد حسين طباطبايى ( نوه سيّد بحر العلوم)
6 ـ شـرح مـرحـوم رحـمـة اللّه بـن عـلى كـرمـانـى ، مـعـروف بـه وسـيـلة النـّجـاة كـه بـه سـال 1296
ه ق تـاءليـف شـده و اخيراً با تحقيق آقاى حسين درگاهى به چاپ مجدّد رسيده است . ضمناً از شرحى كه
شيخ آقا بزرگ تهرانى در الذّريعه از آن ياد كرده و استقبالى كـه مـرحـوم شـيـخ عـبـد الصـّمـد
خـامـنـه اى از مـراثـى سـيـّد بـحـر العـلوم بـه عمل آورده ، بايد ياد كرد.پـيـش از آنـكـه بـه عـنـوان حـسـن خـتـام ايـن بـخـش بـه نـقـل مـطـلع هـر بـنـد از تـركـيـب
يازده بندى مرحوم بحر العلوم بپردازد، از ذكر اين نكته ناگريز است كه دامنه تاءثير تركيب بند محتشم
از محدوده قلمرو زبان فارسى فراتر رفته است :تـاءثـّر عـلاّمـه بـحر العلوم در اين تركيب بند از دوازده بند جاودانه محتشم كاشانى به خـوبـى
بـارز و آشـكـار است . امّا اين تاءثر چنان نيست كه قصيده عربى را به رنگ ادب فارسى در آورد.) (113)
مطلع بند اوّل
اللّهُ اكبرُ ماذا الحادثُ الْجَلَلُ
فَقَد تَزَلْزَلَ سَهْلُ الارضِ وَ الْجَبَلُ
فَقَد تَزَلْزَلَ سَهْلُ الارضِ وَ الْجَبَلُ
فَقَد تَزَلْزَلَ سَهْلُ الارضِ وَ الْجَبَلُ
مطلع بند دوّم
هذا مُصابُ الَّذى جبريلُ خادمُهُ
ناغاهُ فى الْمَهْدِ اذنيطت تَمائمُهُ
ناغاهُ فى الْمَهْدِ اذنيطت تَمائمُهُ
ناغاهُ فى الْمَهْدِ اذنيطت تَمائمُهُ
