شکوه شعر عاشورا در زبان فارسی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

شکوه شعر عاشورا در زبان فارسی - نسخه متنی

علی اکبر مجاهدی؛ تهیه کننده: مرکز تحقیقات اسلامی سپاه

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

كه آن حضرت حتّى المقدور از خواندن شعر پـرهـيـز مـى كـردنـد و در صـورت اقـتـضـاى كـلام و تـمـثـّل
بـه شـعـر شـاعـران عـرب نـيـز هـمـيـشـه در مـصـراع دوم بـيـت مـورد تـمـثـيـل خـود، ايـن
تـصـرّف را روا مـى داشـتـنـد و نـه مـصـراع اوّل آن ، ظـاهـراً بـايـد مـحـمـل ديـگـرى را سـراغ
كـنـيـم تـا پـاسـخـى كـه بـراى سـؤ ال مطروحه ارايه مى شود، تعارضى با مفاد آيه 69 از سوره يَّس (7)
نداشته بـاشـد و بـا مـنـطـقـى كـه بـر آن حـاكـم اسـت ، هـر انـسـان مـنـصـفـى را بـه تاءمّل و
قبول وادارد.

بـه نـظـر مـى رسـد در تحقيق موشكافانه خليل بن احمد عروضى فراهيدى (8) مـتـوفـّى سـال 175 هــ. ق . در
كـتـاب العـيـن (كهن ترين و از مهمترين منابع لغوى عرب)پـيـرامـون بـيـتـى از مـعـلّقـه يـكـصـد و
سـه بـيـتـى طـَرَفـة بـن العبد بن سفيان بن سعد (9) (569 ـ 543 م)ـ بـيـت مـورد تمثيل پيامبر اكرم (صلوات
اللّه عليه)براى سؤ ال طرح شده ، پاسخ قانع كننده اى وجود داشته باشد.

خـليـل بـن احـمـد پـيـرامـون (رَجـَز) تـحـقـيـق ارزنـده اى دارد كـه بـه لحـاظ اهـميّت آن ـ عيناً
نقل مى شود
(قال الخليل :

اَلرَّجـَزُ المـَشـْطـُور وَ المـَنـْهـُوكُ لَيـسـا مـِنَ الشِّعـْر، و قـيـلَ لَهُ: مـا
هـُمـا؟ قـال : اَنـصـافٌ مُسَجَّعَةٌ، فلَماّ رُدَّ عليه ، قال : لاََ حْتَجَّنَّ عَليهم
بِحُجَّةٍ فَانْ لَم يُقِرّوا بها عـَسـَفـُوا(10). فـَاحـْتـَجَّ عـَلَيـْهـِمْ بـِاَنَّ رسول
اللّه ـ صَلىَّ اللّه عليه و آله و سلّم ـ كانَ لاَ يجْرى عَلى لِسانِه الشِّعْر.

وَ قيلَ لرسول اللّهِ ـ صَلّى اللّه عليه و آله و سلَّم




  • سَتُبدى لَكَ الا يّامُ ما كُنْتَ جاهِلاً
    وَ يَاءتيكَ بِالاَْخبارِ مَنْ لَمْ تُزَوِّدِ



  • وَ يَاءتيكَ بِالاَْخبارِ مَنْ لَمْ تُزَوِّدِ
    وَ يَاءتيكَ بِالاَْخبارِ مَنْ لَمْ تُزَوِّدِ



فكانَ يقول ـ عليه السّلام :




  • سَتُبدى لَكَ الاَيّامُ ما كُنْتَ جاهِلاً
    وَ يَاءتيكَ من لم تُزَوِّدْ بِالاَخبْارِ



  • وَ يَاءتيكَ من لم تُزَوِّدْ بِالاَخبْارِ
    وَ يَاءتيكَ من لم تُزَوِّدْ بِالاَخبْارِ



فـَقـَد عَلِمنْا انَّ النّصْف الَّذى جَرَى على لسانِه لا يكونَ شِعراً اِلاّ بِتَمامِ النِّصفِ
الثّانى على لَقْطِهِ وَ عَروضِهَ فَالرَّجَزُ المَشْطورُ مثلُ ذلك النصّف .

وَ قال النَّبى ـ صَلَّى اللّه عليه و سلّم ـ فى حَفْرِ الَخَندق :




  • هَلْ انْتَ اِلاّ اِصَْبَعٌ دَميْتِ
    وَ فى سَبيل اللّهِ ما لَقِيَت (11)



  • وَ فى سَبيل اللّهِ ما لَقِيَت (11)
    وَ فى سَبيل اللّهِ ما لَقِيَت (11)



وَ قال النَّبى ـ صَلىَّ اللّه عليه و سلَّم :




  • اَنَا النَّبىُّ لا كذبْ
    اَنَا ابْنُ عَبْدُالْمُطِّلِبْ(12)



  • اَنَا ابْنُ عَبْدُالْمُطِّلِبْ(12)
    اَنَا ابْنُ عَبْدُالْمُطِّلِبْ(12)



فـَهـذا مـِنَ المـَنـْهـُوك . وَ لَوْ كـانَ شـِعـراً مـا جـَرى عـلى لِسـانـِه ، فـَاِنَّ اللّه
عـزَّوَجـلَّ يقول :

(وَ مـا عـَلَّمـْنـاهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبغى لَهُ)(13)، قالَ فَعَجِبْنا مِن قَولِهِ حينَ
سَمِعْنا حُجَّتَهُ)(14)
بـراى نـتـيجه گيرى منطقى از اين تحقيق ، آشنايى با تعاريف رجَز،مَشْطور و مَنْهُوك لازم است .

رجَز: نام بحرى است از نوزده بحور شعر كه وزنش (6 بار) مستفعلن است و (8 بار) نيز، و به معنى اشعارى كه
عَربان در معركه ها و جنگ ها و در مقام مفاخرت از مردانگى و شرافت قوم خود مى خوانند... (15)
مـَشـْطـور: نـانِ آبـكـامه ، اندوده شده و به اصطلاح عروض شعرى از بحر رجَز كه (سه جزء) از (شش جزء) آن
را انداخته باشند. (16)
بـيـتى باشد كه يك نيمه از اجزاء اصلى آن كم كرده باشند، چنان كه مربّع هزج ـ كه در اصـل دايـره عجم ،
مثمَّن است ـ و در اشعار عرب روا باشد كه چهار دانگ از اجزاءِ بحرى كم كنند چنان كه از رجَز مُنْسرح

/ 151