سیمای مخبتین نسخه متنی

معناى آزاده بودن دسته سوم كه عبادتشان برترين عبادت مى باشد آن است كه ايشان از همه اغراض غير از بندگى معبود - چون معبود - چون مستحق بندگى است - آزاد شده اند.

قرآن كريم در جاى ديگر مى فرمايد: و جاهدوا فى الله حق جهاده هو اجتباكم و ما جعل عليكم فى الدين من حرج ملة ابيكم ابراهيم هو سماكم المسلمين من قبل و فى هذا ليكون الرسول شهيدا عليكم و تكونوا شهداء على الناس ... ^(85) *((*و براى خدا جهاد كنيد حق جهادش ، او شما را انتخاب كرد و در دين بر شما حرجى قرار نداد دين پدرتان ابراهيم است كه او شما را قبل از اين (قرآن ) و در اين (قرآن ) مسلمان ناميد تا اينكه پيامبر گواه بر شما باشد و شما گواه بر مردم بوده باشيد...*))*.

با تاءمل در خصوصيات آيه شريفه معارف والايى به دست مى آيد^(86)، زيرا اولا فرموده است جهاد كنيد براى خدا آن چنان كه حق جهادش بوده باشد يعنى در آن جز خدا چيزى منظور نباشد مانند اين فرمايش : يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله حق تقاتة و لاتموتن الا و انتم مسلمون ^(87)، *((*اى مؤ منين ، از خدا پروا داشته باشيد حق پروايش و نميريد مگر اينكه مسلمان باشيد*))*، حق تقوى همان تقواى محض است كه باطل در آن راه نداشته و عبوديت خالصه اى است كه غفلت و هوايى غير هواى مولا در آن نباشد و اين همان اعلى درجه اسلام است . البته اين امر در اين آيه و آيه قبل به لحاظ تصوير اعلى درجه ارتقاء وجودى انسان است .^(88) و ثانيا حضرت ابراهيم پدر مسلمانان ناميده شده است زيرا او اول كسى بود كه به مقام تسليم محض در برابر حق تعالى رسيد^(89) و براى فرزندان مسلمانش نيز آن را از خداوند خواست ، و ثالثا معناى اجتباء، برگزيدن و انتخاب است كه حقيقتش مخلص (بفتح لام ) شدن بنده است يعنى خداوند او را مخصوص به خودش قرار دهد. در حقيقت بنده به مقامى از معرفت مى رسد كه جز خدا و اسماء و صفات او را نبيند، در اينجا گفته مى شود كه او مخصوص به خدا شده است و خداوند نسبت به اين افراد مى فرمايد: و اذكر عبادنا ابراهيم و اسحاق و يعقوب اولى الايدى و الابصار، انا اخلصناهم بخالصة ذكرى الدار، و انهم عندنا لمن المصطفين الاخيار ^(90)، *((*و به ياد آور بندگان ما ابراهيم و اسحق و يعقوب را كه صاحبان دستها و چشمها هستند، همانا ما ايشان را با صفت خالصى كه ياد آخرت باشد خالصشان كرديم و ايشان نزد ما از برگزيدگان نيكان مى باشند*))*.

خالص كردن خداوند كه از آن به اصطفاء نيز تعبير شده است همان صفت مخلصينى (بفتح لام ) است كه شيطان و غير آن در او راه ندارد، و تنها ايشان مى توانند خداوند را آن طور كه هست توصيف نمايند^(91) و در برابر اعمالشان جزا داده نمى شوند،^(92) زيرا ايشان به درجه اى از معرفت خداوند رسيده اند كه براى خود چيزى از وجود و اوصاف كماليه وجود و افعال حسنه قائل نيستند و حقيقت فقر و بندگى را در تماى شئون هستى درك كرده اند، لكن ساير افراد و مجاهدين فى الله در برابر اعمالشان جزا داده مى شوند^(93) و ايشان در مقام اخلاص عمل هستند و احتمال اغواء شيطان در ايشان مى رود زيرا هنوز به آن مقام معرفت والا نرسيده اند كه شيطان نتواند در ايشان نفوذ كند هر چند كه ايشان بنده خدا ناميده مى شوند و شيطان نيز بر ايشان سلطه ندارد: ان عبادى ليس لك عليهم سلطان ^(94)، *((*همانا تو - شيطان - بر بندگانم سلطه اى ندارى *))*.

از اين جهت امام رضا عليه السلام از على عليه السلام نقل مى كند كه : و الاخلاص على خطر حتى ينظر العبد بما يختم له ^(95)، *((*و اخلاص بر خطر است تا اينكه عاقبت كار بنده ملاحظه گردد*))*.

مراد از گواه بودن در آيه قبل ، شهادت بر اعمال است كه پيامبر صلى الله عليه و آله شاهد اعمال ائمه و ائمه عليهم السلام نيز شاهد بر اعمال امت مى باشند و مرحوم علامه طباطبايى بحث مفصلى در اين باره در ذيل آيه 143 سوره بقره مى فرمايند.^(96) پس خلاصه مضمون آيه قبل اين است كه خداوند متعال امر مى كند حق جهاد براى خدا را انجام دهيم زيرا او اين امت را برگزيده است و پيامبر اكرم و ائمه عليهم السلام را گواه بر آن قرار داده و حضرت ابراهيم عليه السلام اين امت را مسلمان ناميده است كه مى تواند به حقيقت اسلام و تسليم محض ‍ در برابر خداوند برسد به گونه اى كه خداوند او را براى خودش برگزيند و خالص گرداند، از اين جهت حضرت باقر عليه السلام در ذيل اين آيه مى فرمايد: ايانا عنى و نحن المجتبون ... *((*ملة ابيكم ابراهيم *))* ايانا عنى خاصة و *((*سماكم المسلمين *))* الله سمانا المسلمين *((*من قبل *))* فى الكتب التى مضت *((*و فى هذا*))* القرآن *((*ليكون الرسول عليكم شهيدا و تكونوا شهداء على الناس *))* فرسول الله صلى الله عليه و آله الشهيد علينا بما بلغنا عن الله تبارك و تعالى و نحن الشهداء على الناس فمن صدق يوم القيامة صدقناه و من كذب