فصل بيست و سوم : كمك خدا به طالبين كمك از او - سیمای مخبتین نسخه متنی

فصل بيست و سوم : كمك خدا به طالبين كمك از او

و الاعانة لمن استعان بك موجودة

كمك جستن موجودات از خداوند

از آنجا كه موجودات در هستى و شئون آن فقير بالذات درگاه حق تعالى مى باشند، وجودا سؤ ال كننده از او آفريده شده اند و او نيز آنا فآنا افاضه كننده به آنها مى باشد، قرآن كريم مى فرمايد: يساءله من فى السموات و الارض كل يوم هو فى شاءن ^(1340)، *((*آنچه در آسمانها و زمين است از خداوند سؤ ال مى كنند، هر روز او در كارى است *))* بنابراين تمامى موجودات چه بفهمند يا نه و چه بدانند يا خير، در ترتب آثار وجودى از خداى متعال كمك مى گيرند، انسان در ميان آنها تنها موجودى است كه ذرات وجوديش ‍ از حق تعالى كمك مى گيرد و مى تواند به آن آگاهى پيدا كرده و در سير نامحدودش آن را پياده كند و كمال حقيقى او نيز در پرتو اين درك و اين عمل است كه كمك كننده مستقل در عالم را براى ترتب آثار موجودات و خويش ، فقط خدا دانسته و از او بخواهد، قرآن كريم از قول حضرت يعقوب عليه السلام خطاب به فرزندش نقل مى كند: والله المستعان على ما تصفون ^(1341)، *((*و خداوند فقط كمك جسته شده است بر آنچه شما توصيف مى كنيد*))* اين سخن پيامبر توحيدى است كه نمى فرمايد: من كمك مى گيرم بلكه بالاتر مى گويد كه جز خدا كمك كننده اى نيست و موجودات نيز جز از او كمك نمى گيرند و شبيه اين تعبير را خداوند متعال در قرآن كريم از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل مى كند.^(1342)

انواع كمك گرفتن از خداوند

از آنجا كه انسان موجود مختارى است كه با آگاهى فعاليتهايش را انتخاب مى كند از اين جهت كمك جستن او از حق تعالى با ساير موجودات فرق دارد و داراى اقسامى است .

1- كمك گرفتن در امور تكوينى : يكى از جهات امتياز انسان ، بعد مادى اوست از جهت اينكه فعاليتهاى مادى او نيز داراى ابعاد مختلف و گسترده اى است كه كمتر موجودى از مخلوقات هستى به اين پايه مى رسد در عين حال با تمامى اين پيچيدگى ، به خداوند وابسته است كه اگر او آنى از كمك به انسان دريغ كند نابود مى شود، انسان موحد با تاءمل در اين خصوصيات ، خود را متكى به اين كانون كمال نامتناهى دانسته و در تمامى امور با پيمودن مسير عاديش ، از او كمك مى گيرد از اين جهت در شرع مقدس مستحب است كارها با *((*بسم الله الرحمن الرحيم *))* شروع شود، على عليه السلام نيز به محمد بن ابى بكر سفارش مى كند: *((*و اكثر الاستعانة بالله يكفك ما اهمك ، و يعنك على ما ينزل بك ^(1343)، *((*و زياد از خداوند كمك بگير تا امور مهمه ات را كفايت كند و كمك كند بر آنچه به تو نازل مى كند*))* و به امام حسن عليه السلام نيز سفارش مى فرمايد: و استعنته على امورك ^(1344)، *((*و از او بر اموراتت يارى مى جويى *))* و در قرآن كريم به دو مورد از موارد مهم ، استعانت به خداوند را در چيره شدن بر امور سفارش مى كند: استعينوا بالصبر و الصلاة ان الله مع الصابرين ^(1345)، *((*و به صبر - روزه و نماز يارى جوئيد زيرا خداوند با صابران است *))*.

2- كمك گرفتن در امور معنوى : خداوند متعال با فرستادن انبياء و اولياء عليهم السلام و دادن ابزار و لوازم به انسان ، كمك مهمى براى حركت تكاملى او نموده است لكن چون موانعى را نيز بر سر راه او - چه در وجودش ‍ و يا خارج وجودش - قرار داده است تا اختيارش را امتحان كند بايد براى فائق آمدن بر آنها از او كمك ديگرى گرفت و بدون استعانت به حق تعالى ، نمى توان شروع به تحقق هدف كرد و نه در آن ادامه داد، از اين جهت خداوند پس از دستور به گفتن : *((*اياك نعبد*))* كه ما را متوجه مى كند كه هدف چيست و كمال حقيقى هم آن است ، دستور مى دهد به گفتن : *((*اياك نستعين *))*، مبنى بر اينكه رسيدن به هدف جز با استعانت از او ميسر نيست و ما بتنهايى او را بندگى كنيم ، على عليه السلام پس از سفارشات و تنبهاتى مى فرمايد: و استعينوا الله على اداء واجب حقه ، و ما لايحصى من اعداد نعمه و احسانه ^(1346)، *((*و از خدا يارى جوييد بر اداء حق او و اداء حق آن نعمتها و احسانهاى غيرقابل شمارشش *))* و در جاى ديگر پس از سفارش ‍ به تقوى مى فرمايد: و ان تستعينوا عليها بالله ^(1347)، *((*و اينكه يارى طلب از خداوند بر تقوى *))* اين اولياء الهى قبل از سفارش به استعانت از خداوند، خودشان نيز اين گونه بودند: و نستعينه على رعاية حقوقه ^(1348)، *((*و از او يارى مى جوييم بر انجام حقوقش *))*.