خلاصه و نتيجه بحث - سیمای مخبتین نسخه متنی

شود كه نعمت زايل شده بر ضرر صاحبش گواهى دهد و او را مؤ اخذه كند و موجب شرمندگيش را فراهم كند - اگر توبه نكند - همان طور كه على عليه السلام مى فرمايد: احسنوا صحبة النعم قبل فراقها، فانها تزول و تشهد على صاحبها بما عمل فيها ^(708)، *((*مصاحبت نعمتها را قبل از جداييش نيكو شمريد، زيرا آنها زايل شده و بر ضرر صاحبش ‍ شهادت مى دهند به آنچه در آنها عمل كرده است *))* از اين جهت قرآن كريم مى فرمايد: *((*كه دشمنان خداوند وقتى بجهنم مى روند گوش و چشم و پوستهايشان بر ضرر ايشان شهادت مى دهند^(709)*))* و مسئله سؤ ال از نعمتها مسئله مسلمى است كه قرآن كريم و روايات به آن دلالت دارند، لم لتسئلن يومئذ عن النعيم ^(710)، *((*و حتما روز قيامت از نعمت سؤ ال مى شويد*))* و موسى بن جعفر به واسطه پدران بزرگوارش عليهم السلام از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل مى كند كه حضرت فرمود: *((*بنده اى در قيامت قدم از قدم برنمى دارد مگر اينكه از چهار چيز سؤ ال مى شود: از عمرش كه در چه چيزى از بين برده است ؟ و از جوانيش كه در چه چيزى فرسوده اش كرده ؟ و از مالش كه از كجا آورده و در چه چيزى انفاق كرده است ؟ و از محبت ما اهل بيت عليهم السلام ^(711)*))*.

3- فشار قبر: يكى از عذابهايى كه بر انسان وارد مى شود علاوه بر امور گذشته ، در اثر كفران نعمتهاى الهى ، مسئله فشار قبر است همان طور كه امام صادق عليه السلام پدرانش عليهم السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل مى كند كه فرمود: ضغطة القبر للمؤ من كفارة لما كان منه من تضييع النعم ^(712)، *((*فشار قبر براى مؤ من كفاره نعمتهايى است كه ضايع كرده است *))*.

خلاصه و نتيجه بحث

با توجه به بيانات گذشته ، انسان مؤ من هنگام توجه به نعمتها، بايد سعى كند كه نعمتها او را از اعطاءكننده آن غافل نكند كه از شكر آن بازماند همان طور كه على عليه السلام فرمود: *((*مشغول شو به شكر نعمت از خوشحالى و سرگرمى به نعمت ^(713)*))* و توجه داشته باشد كه نعمتهاى الهى محدود به امور ظاهرى نيست بلكه سراپاى وجود انسان را فراگرفته است و اگر آنها را شكر كند خداوند مى افزايد و اگر كفران كند محروم شده و در فراقش اندوه و عذاب مى كشد و بداند كه خداوند شاكر او خواهد بود كه شكر الهى از بنده ، آثار غيرقابل تصورى دارد، علاوه بر اين شكر نسبت به اسباب و مسببات شكر خداوند است و لازمه شكر نعمتها رساندن آنهاست به مستحقين اش ، و نسبت به نعمتهاى الهى مغرور نشد و از خداوند متعال خواهان اين باشد كه نفسش را شاكر نعمتهاى فاضله اش قرار دهد همان طور كه در اين فراز از زيارت امين الله آمده و امام رضا عليه السلام نيز اين شعر را زياد مى خواندند^(714):

و در غير اين صورت نفس انسانى به طور طبيعى به طرف كفران و غفلت حق تعالى سوق دارد و شيطان نيز آن را با وساوسش تقويت كرده و از چهار طرف مى آيد همان طور كه خودش به خداوند عرض مى كند: *((*كه تو اكثر ايشان را شكرگزار نمى يابى ^(715)*))*، و گاهى هم كه در سختيها قرار مى گيرد و با خود عهد مى كند كه اگر نجات يافت از شاكرين ^(716) باشد همين كه نجات پيدا مى كند غفلت او را فرا گرفته دنبال شرك و ارتباط استقلال گونه با اشياء مى رود. بنابراين ما نيز نسبت به نعمتهاى الهى خود را بايد مقصر بدانيم - كه واقعا نيز اين چنين است - و در پيشگاه حق تعالى اقرار به عجز از حق شكرش كنيم ، آن گونه كه انبياى اولوالعزم خداوند بوده اند تا مورد توجه مستمر حق تعالى قرار گيريم ، همان طور كه امام سجاد عليه السلام مى فرمايد:

فكيف نطيق حمده ، ام متى نوذى شكره ؟ لا، متى ؟ ^(717) *((*پس چگونه مى توانيم حمدش را انجام دهيم ، يا چه وقت مى توانيم شكرش را اداء كنيم ؟ خير، چه وقتى مى توان ؟*))* و اگر او را شكر كنيم ، الهام شكر را نيز از او بدانيم تا از طغيان و خودبينى محفوظ باشيم همان طور كه امام سجاد عليه السلام فرموده است ^(718).