اندیشه سیاسی فیض کاشانی نسخه متنی

‌
حاكمان منافات خواهد داشت، زيرا اگر وجود حكومت و حاكمان عادل و عالم به احكام و قوانين الهى در انتظام زندگى دنيوى انسان‏ها ضرورى باشد اطاعت از آن‏ها نيز لازم خواهد بود، و بدون پيروى و اطاعت، حكم آن‏ها فايده‏اى ندارد. اما ازنظر نقل، براى اين‏كه خداى متعال، اطاعت و پيروى از حاكمان برحق را بر مردم ضرورى و واجب كرده و مىفرمايد:

«يا ايها الذين آمنوا اطيعوا اللّه‏ واطيعوا الرسول و اولى الامر منكم»1 اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، خدا و پيامبر را اطاعت كرده و از اولوالامر فرمان بريد.

هم‏چنين در آيه ديگر مىفرمايد:

«ما آتاكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا»؛2

آن‏چه را رسول خدا به شما داد بگيريد و از آن‏چه نهى كرد خوددارى كنيد.

در حديث معصومين عليهم‏ السلام نيز چنين آمده است: «من يُطع الرسول فقد أطاع اللّه‏»، يعنى كسى كه رسول خدا را اطاعت كند، پس خداى متعال را اطاعت كرده است، زيرا به تعبير فيض، ايشان در واقع مبلّغ هستند و آمر و ناهى اصلى، خداى متعال است؛ از اين‏رو حضرت رسول صلّى الله عليه وآله وسلّم‏ مىفرمودند: «من أحبّنى فقد أحبّ اللّه‏، و من أطاعنى فقد أطاع اللّه‏...».3

بنابر تصريح قرآن كريم، اطاعت و پيروى مؤمنان اختصاص به پيامبر ندارد و ائمه جانشين ايشان و نايبان منصوب از سوى آن‏ها نيز بايد اطاعت و پيروى شوند؛ لذا در كتاب كافى از امام باقر عليه‏ السلام روايت شده است كه «ذروة الأمر، و سنامه، و مفتاحه، و باب الأشياء، و رضا الرحمن الطاعة للإمام بعد معرفته».4 طبق اين فرمايش امام، رضايت الهى از بندگان به معرفت

1. نساء (4) آيه 59.2. حشر (59) آيه 7.

3. الصافى، ج 1، صص 437 و 438.

4. همان.