قلمرو تساهل و تسامح در نظر شهید مطهری (قدس سره) نسخه متنی

برخورد به دور از تكلف و كريمانه اسلام با پيروان اديان ديگر و حتى با كافران و مشركان معاهد امر پوشيده اى نيست. در حقيقت برخورد خوب و رفتار مهربانانه و مداراگرايانه مسلمانان با غير مسلمانان بويژه پس از پيروزى و چيرگى بر آنان را بايد يكى از انگيزه هاى مهم پيشرفت اسلام به شمار آورد.

در جريان فتح مكه پيامبر اكرم تمام بديهاى قريش را در بيست سال دوران بعثت و دشمنيهاى فراوان آنان را با اسلام و مسلمانان ناديده گرفت و در كمال بزرگوارى و كرامت همه را بخشيد و فرمود:(اذهبوا انتم الطلقإ)(22) افزون بر آن به مسلمانان دستور داد كه به هيچ روى به آزار و اذيت و دشنام و بدگويى آنان نپردازند.

يهوديان خيبر با آن كه پيمان شكنى كرده بودند و براى از بين بردن اسلام و ضربه زدن به مسلمانان در يك توطئه مشترك حركت هماهنگ با كافران قريش همداستان شده بودند ولى با اين همه پس از آن كه دژهاى استوار آنان به دست و نيروى سربازان اسلام فتح شد شكست خوردند و مسلمانان بر آنان چيره شدند پيامبر اكرم مسلمانان را از اين كه بدون اجازه وارد خانه هاى آنها شوند و به زنان و فرزندان آنان ستم روا بدارند باز داشت.

همچنين در زمان خليفه دوم كه بخشهاى گسترده اى از سرزمين ايران به دست مسلمانان فتح گرديد و در عمل ايران در قلمرو حاكميت اسلام قرار گرفت بر خلاف كينه توزيهاى شمارى از مستشرقان نه تنها مردم ايران هيچ گونه آزار و شكنجه از مسلمانان فاتح نديدند و هيچ كس آنان را وادار به پذيرش اسلام نكرد بلكه به گونه بى سابقه اى مهربانانه در زير چتر حمايتى اسلام قرار گرفتند و حتى خود ايرانيان چنان شيفته رفتار و كردار و منش مسلمانان شده بودند كه در گسترش قلمرو نفوذ و حاكميت اسلام مدد مى رساندند. بسيارى از مردم با اين كه هنوز به اسلام نگرويده بودند در پناه دولت اسلامى در كمال آسايش و امنيت زندگى مى كردند و به گفته مسعودى در