قلمرو تساهل و تسامح در نظر شهید مطهری (قدس سره) نسخه متنی

به كار رفته است اندكى فرق دارد زيرا در تسامح و تساهل گونه اى رويارويى و دو سويه بودن نهفته است در حقيقت نرمى و گذشت و مهرورزى و مداراى يك سويه بستگى به طرف مقابل پيدا مى كند.اگر او آسان گير و اهل گذشت باشد با وى به نرمى رفتار مى شود ولى اگر اهل گذشت و آسان گيرى نبود خير.

هردو سوى بايد از اين ويژگى برخوردار باشند و نگهداشت آسان گيرى و گذشت را بكنند. نگهداشت يك سويه اين ويژگى بى اثر است ولى در (سمحه و سهله) كه در روايات از آن سخن رفته مساله دو سويه اى نيست بلكه نگاه از افق بازتر و بالاترى است. شريعت اسلام در حقيقت از پيروان خود مى خواهد كه برخورد كريمانه با ديگران داشته باشند و روح سماحت و سهولت را هميشه و در همه حال در خود زنده نگهدارند.

برابر اين اصطلاح و در زبان اروپا از كلمه تولرانس (Tolerance) استفاده شده است كه از ريشه (Tolerare) به معناى تحمل پذيرش و به دوش كشيدن است و بيش تر اكنون در اصطلاح فرنگيان در بى قيدى و رهاسازى و بى تفاوتى و سازشكارى به كار مى رود.(3)

استاد شهيد مرتضى مطهرى با اشاره به معناى (مداهنه) و تساهل مى نويسد:

(اصطلاحى امروز پيدا شده است اسمش را گذاشته اند:(تسامح) تسامح ( در مورد خودش) نسبتا تعبير خوبى است ولى اينها اسمش را گذاشته اند (تساهل) تساهل دينى كه از تساهل دينى دفاع مى كنند نقطه مقابل تعصب.

به نظرم اين لغت را اول بار تقى زاده به اين معنى وضع كرد.)(4) كسانى چون تقى زاده و كسروى كه از غربزدگان معروف و سراپا شيفته و فريفته فرنگ بودند تساهل را در همين معنى به كار مى بردند و بر اين باور بودند ما بايد به دور از هرگونه تعصب و غيرت دينى با ديگران كنار بياييم و براى اين كه بتوانيم‏