پیمان سعد آباد نسخه متنی

پيمان سعدآباد

روز 17 تير 1316 پيمان مهمي بين 4 كشور عراق‌، افغانستان‌، تركيه وايران دركاخ سعدآباد تهران به امضاء رسيد وبه پيمان «سعدآباد» مشهور شد. اين پيمان در شرايطي ميان وزيران امور خارجه اين كشورها امضاء شد كه در افغانستان‌، محمد ظاهرشاه‌، در عراق ملك غازي اول‌، در تركيه مصطفي كمال (آتاتورك) و در ايران رضاخان حكومت مي‌كردند.

پيمان سعدآباد وحدت اين چهار كشور را در منطقه‌ و حمايت متقابل در صورت بروز خطر نسبت به يكي از اعضاء را دنبال مي‌كرد. دولتهاي امضاء كننده، متعهد شدند از مداخله در امور داخلي يكديگر خودداري كنند‌، مرزهاي مشترك را محترم بشمارند، از هرگونه تجاوز نسبت به يكديگر خودداري ورزند و از تشكيل جمعيت‌ها و دسته بندي هايي كه هدف از آن اخلال در صلح ميان كشورهاي همجوار و هم پيمان باشد، جلوگيري كنند.

پيمان سعدآباد از جمله قراردادهايي است كه انعقاد آن به درخواست انگلستان بود. انگلستان و امريكا، از سالهاي دهه 1310 ش. به بعد، با ادعاي اوجگيري خطر نفوذ كمونيسم، همواره در تلاش بودند تا براي حفظ مستعمرات خود، دولت‌هاي آسيايي خط مقدم جبهه شوروي را در يك خط كمربندي دفاعي قرار دهند. هدف اين بود كه علاوه بر به وجود آوردن قدرتهاي متمركز در منطقه‌، آنان را از طريق پيمانهاي سياسي نظامي به هم پيوند دهند. اين روش، هم نيرومندي اين قدرتها را در پي داشت و هم ديوار دفاعي محكمي در مقابل پيشروي احتمالي روس‌ها به وجود مي‌آورد. پيمان بغداد (منعقده در پنجم اسفند 1333/ فوريه 1955) و پيمان سنتو (منعقده در 30 اسفند 1337/ فوريه 1559) نتيجه همين القائات بود و با هدف شكل‌گيري پيمانهاي منطقه‌اي در برابر نفوذ كمونيسم منعقد مي‌شد. گفتني است، پيمان سعدآباد تا ظهور هيتلر در اروپا، تأمين كننده اهداف انگلستان در آسيا بود.