آخرین رئیس‌جمهور کمونیست افغانستان نسخه متنی

آخرين رئيس‌جمهور كمونيست افغانستان

محمد نجيب‌الله آخرين رئيس‌جمهور كمونيست افغانستان در 1326شمسي متولد شد. وي كه از نژاد پشتون بود، در 1344 در دوران حكومت ظاهرشاه به عضويت حزب كمونيست درآمد و دو سال بعد به كميته مركزي اين حزب راه يافت. نجيب‌الله در 1357 به سفارت كشورش در ايران منصوب شد و در 1359 به رياست سازمان پليس مخفي افغانستان موسوم به «خاد» (خدمات اطلاعاتي دولتي) دست يافت. او در 1360 عضو دفتر سياسي حزب كمونيست افغانستان شد. در 1364 چند ماهي وزير كشور بود وسپس در 14 ارديبهشت 1365 بعد از كناره‌گيري «ببرك كارمل» به دبيركلي حزب كمونيست افغانستان انتخاب شد و يك سال بعد رياست جمهوري افغانستان را برعهده گرفت. در طول اين يك سال يكي از فئودالهاي پشتون افغانستان از ايالت پكتيا به نام «محمد چمكني» رياست جمهوري افغانستان را برعهده داشت.

نجيب‌الله پس از احراز مقام رياست جمهوري تلاش فراواني كرد تا خود را متدين و ناوابسته به كرملين نشان دهد. سالهاي حكومت وي با اوجگيري نهضت اسلامي افغانستان همراه بود. نجيب‌الله براي مشروعيت بخشيدن به حكومت خود زمينه خروج نظاميان روسي از كشورش را فراهم كرد، تبليغات ضدمذهبي رايج در حكومت كمونيستي كابل را قطع كرد، اصلاحاتي در سيستم اقتصادي افغانستان آغاز نمود، حاكميت كمونيسم بر افغانستان را همسو با تحولاتي كه در اتحاد جماهير شوروي جريان داشت، كم‌رنگ كرد و آموزه‌‌هاي اسلامي را جايگزين تبليغات الحادي در كتب درسي دانش‌آموزان افغان نمود. نجيب‌الله با اين تلاشها سعي در جلب حمايت احزاب و گروه‌هاي مختلف افغاني كه با دولت مركزي در جنگ بودند نمود و به همين سبب در پي وقوع اصلاحات سياسي در شوروي سابق و بلوك شرق كه با قطع كمكهاي نظامي و مالي كرملين به دولتهاي وابسته به شوروي سابق و نيز خروج نيروهاي اين كشور از افغانستان همراه بود، خود را بيمناك نشان نداد. با اين حال با اوجگيري تلاشهاي بين‌المللي براي فيصلة بحران داخلي افغانستان و تعيين دولتي جديد براي اين كشور، وي مقاومتي نكرد و حمايت خود را از برگزاري انتخابات آزاد در افغانستان اعلام نمود. نجيب‌‌الله سرانجام با تشكيل شورايي مركب از نمايندگان طرفين درگير در افغانستان كه سازمان ملل آن را در بهار 1371 تعيين كرده بود، از قدرت كناره‌گيري كرد. وي خانواده و بستگانش را از طريق ايران به دهلي انتقال داد اما خود به افغانستان بازگشت و به اميد به دست آوردن مجدد قدرت در پناه دفتر نمايندگي سازمان ملل در كابل باقي ماند. او سرانجام در پنجم مهر 1375 پس از تصرف شهر كابل توسط گروه طالبان به دست افراد اين گروه دستگير و در ملاءعام تيرباران شد.