آغاز دفتر
بازسازى متون مفقود در حوزه دانشهاى حديث
در آغاز دفتر نخست ، گزارشى آمارى از تأليفات حديثى و رجالى شيعه در قرون اوّليه (اول تا چهارم هجرى) ارائه شد . در آنجا به سخن شيخ حرّ عاملى كه : «در عصر حضور ائمه ، شش هزار و ششصد كتاب حديثى نوشته شد» و نيز سخن برخى از محقّقان كه : «در آن عصر ، بيش از يكصد كتاب رجالى تأليف گشت» ، اشاره گرديد . 1 از اين ميان ، آنچه به طبع رسيده ، بسيار اندك است و پيداست كه از مابقى آثار ، نسخهاى برجاى نمانده تا تصحيح گردد . بازسازى و استخراج مواد اين آثار از لابهلاى نوشتههاى قرون بعد ، تنها راه دستيابى به آنهاست . بىشك ،همان آثارونوشتهها ،دستمايه صاحباناصولاربعه حديث بودهاند .چنانكه نوشتههاى رجالى آن دوره ، منبع و مأخذ صاحبان اصول اربعه رجال ، قرار گرفتهاند . در ميان محقّقان عرب ، سالهاست كه بازسازى متون ، در حوزه ميراث اسلامى ، بويژه تاريخ اسلام ، رواج دارد و البته هنوز گامهاى نخستين را پشتسر مىگذارد و ضوابط و اصول آن ، تدوين نگشته و چنانكه بايد ، به قلم نيامده است و شايد همين، سبب شده است كه رونق بايسته را نداشته باشد . اين بازسازى، در عرصه ميراث شيعى، حركتى بسيار كُند داشته و در بسيارى از مراكز علمى، پديدهاىميراث حديث شيعه ، دفتر اوّل ، ص8 ـ 9 .