تازه هاي نشر

علوم حديث(فصلنامه علمي، تخصصي)، سال نهم/ ش چهارم/زمستان83

معرفي کتاب/عمومي

فاطمه بيات 196ـ206

فصلنام علوم حديث، در هر شماره، به معرّفي کتاب هاي تازه انتشار يافته در زمين علوم حديث مي پردازد. کلي نويسندگان، محقّقان، مترجمان، ناشران و... مي توانند با ارسال دو نسخه از هر کتاب تازه، به معرّفي آثار خود در اين صفحه اقدام نمايند. کتاب ارسالي بايد در سال جاري شمسي، قمري يا ميلادي منتشر شده باشد.

شايان ذکر است که کتاب هاي ارسالي، پس از معرّفي به کتابخانه مرکز تحقيقات دارالحديث(قم) تسليم مي گردند.

بررسي رجال صحيحين(ج1، 2، 3و4)،[حاج] شيخ يوسف صبّاغي، چاپ اوّل، 1382ش، 4ج،376+426+364+358ص، وزيري.

در اين اثر علمي، يکي از سرداران جهان عرب به نام مغيرة بن شعب ثقفي ـ که از رجال صحيحين به شمار مي رود ـ به طور مستقيم و گروه ديگر از رجال آنها به طور ضمني و طفيلي مورد بررسي قرار گرفته اند. علت اين که مغيره، قبل از رجال ديگر شيخين مورد وارسي قرار گرفته است، اين است که زندگي نام او، بيش از حد توصيف، مسأله دار بوده است. خلفاء، زمامداران اموي و مغيره، با يکديگر خدمات متقابل داشته اند؛ به گونه اي که مغيره، حلاّل مشکلات آنان به شمار مي رفت.

در اين مجموعه چهار جلدي وضع و زندگي نامه کوچک و بزرگ فردي، اخلاقي، اجتماعي و سياسي مغيره را به شرح زير بيان مي کند.

1. سيماي مغيره در دوران جاهلي؛

2. مغيره در دوران رسول خدا(ص)؛

3.مغيره در دوران ابوبکر؛

4. مغيره در دوران عمر؛

5 .مغيره دردوران عثمان؛

6.مغيره در دوران علي(ع)؛

7. مغيره در دوران عايشه؛

8. مغيره در دوران معاويه.

1.نفي باطل و زدودن ابر هاي ضخيم اباطيل و اسرائيليات از چهر تابناک اسلام ناب محمدي(ص) و علوي(ع) مظلوم و شناساندن چهره هاي مخوف و توليد کنندگان اين ابرهاي ضخيم بر سيماي اسلام واقعي.

2.اثبات حق و حقيقت، تحکيم موقعيت و حقانيت افراد ذي حق و زدودن گرد و غبار اتهامات هوچي گران از چهر حقايق پوشيده اسلام ناب محمدي(ص).

الحاشية علي اصول الکافي، الشروح و الحواشي علي الکافي(1)، رفيع الدين محمّد بن حيدر النائيني(م1082ق)، تحقيق: محمّد حسين الدرايتي، قم: دارالحديث، چاپ اوّل، 1424ق/1382ش، 671ص، وزيري.

بر کتاب الکافي ده ها شرح و حاشيه نوشته اند که کتاب حاضر يکي از آنهاست که توسط رفيع الدين محمّد بن حيدر ناييني تأليف شده است. اين مجموعه مشتمل بر دو بخش است: بخش اوّل، زندگي نامه صاحب حاشيه؛ بخش دوم، روش تحقيق کتاب و فصول آن(خطبة کتاب، کتاب العقل و الجهل، کتاب فضل العلم، کتاب توحيد، کتاب الحجة).

رسائل في دراية الحديث(ج1و2)، مصنفات الشيعة في الدراية في علم الدرايه، وصول الاخيار، الرعاية في شرح البداية، الوجيزه. اعداد:ابوالفضل حافظيان بابلي، قم:دارلحديث، چاپ اوّل، 1382ش، 640+616ص، وزيري، شناخت و ارزشيابي احاديث، يکي از مهم ترين وظايفي است که عالمان اسلامي بر دوش گرفته اند. دراية الحديث يا حديث شناسي يکي از شاخه هاي مهم علمي حديث به شمار مي رود؛ زيرا که احاديث صحيح را از احاديث غير صحيح و جعلي تشخيص مي دهد.

رسائل في دراية الحديث مشتمل بر يازده رساله بدين شرح است:

1.مصنفات الشيعةفي الدراية، ابوالفضل حافظيان؛

2.البداية في علم الدراية،شهيد ثاني؛

3.شرح البداية في علم الدراية ،همو؛

4. وصول الأخيار إلي أصول الأخبار، حسين عاملي؛

5.الوجيزة في علم الدراية، شيخ بهايي؛

6.المقنعة الانيسة، احمد بصري؛

7.الفن الثاني من القواميس،ملا آقا دربندي؛

8. رسالة في علم الدراية، رفيع رشتي؛

9. الجواهرة العزيزة، نقوي هندي؛

10.موجزالمقال، عبدالرحيم حايري؛

11.الوجيزة، عبدالرزاق حايري.

شهرالله في الکتاب و السنة. محمدي ري شهري، با همکاري: رسول افقي، قم: دارالحديث، چاپ اول، 1382ش، 428ص، وزيري.

يکي از اهداف مهم و فلسف خلقت انسان، براي رسيدن او به کمال است، لذا در قرآن و احاديث ائمه راه هاي رسيدن به کمال بيان شده است. يکي از اين راه ها ـ که در قرآن به آن اشاره شده است و جزء واجبات ديني ماست ـ روزه گرفتن در ماه رمضان است. اين روزه داراي آداب و احکام خاصي است.

کتابي که پيش رو داريد، با نام شهرالله و به زبان عربي در همين زمينه تدوين شده است و مشتمل بر پنج بخش زير است:

بخش اول. اهميت مهماني خدا؛ که در اين بخش به بررسي ضيافت رمضان و ارزش اين مهماني از نگاه اسلام پرداخته است. همچنين در فصل چهارم اين بخش، آثار منفي محروميت ازبرکات اين ماه وپيامدهاي ويرانگري را که شخص محروم مانده ازبهر ميهماني رافرامي گيرد، بيان مي کند؛

بخش دوم. آمادگي براي ورود به ميهماني خدا؛

بررسي اين آمادگي ها و شرايط و زمينه هاي لازم براي ورود به ميهماني الهي، هدف اصلي در اين بخش است؛

بخش سوم. آداب ميهماني خدا؛ که اين آداب را به سه دسته تقسيم کرده است؛

بخش چهارم. بهترين شب هاي ميهماني خدا؛

بخش پنجم. آداب خروج از ميهمان سراي الهي.

اين مجموعه داراي ويژگي هايي است که به برخي از آنها اشاره مي کنيم:

از آوردن روايات تکراري پرهيز شده است، جز در اين موارد:

الف) آن جا که نکت مهمي در تفاوت واژه ها و اصلاحات بوده است؛

ب) در مواردي که متون شيعه و اهل سنت، تفاوت داشته است؛

ج) آن جا که متن روايت، بيش از يک سطر نبوده و مربوط به دو باب بوده است.

2. روايات معصومان(ع)، پس از ذکر آيات مربوط به آن، ترتيب زماني آورده مي شوند.

3. در آغاز هر روايت، تنها نام پيامبر(ص) يا امامي آمده است که حديث از او نقل شده است، مگر آن که راوي، نقل آنان را نقل کرده، يا سؤال و جوابي در ميان بوده و يا راوي، سخني را در متن حديث آورده باشد.

4. در پانوشت ها، منابع احاديث، به ترتيب معتبرترين آنها تنظيم شده است.

ماه خدا، عنوان ترجم فارسي اين کتاب است.

پژوهشي در زمين کتاب کافي و مؤلف آن،[دکتر] منصور پهلوان، تهران: نبأ، چاپ اوّل، 1383ش، 256ص، رقعي.

فصل اوّل اين کتاب، تحت عنوان اهميّت حديث نزد شيعه اماميه است و هدف اصلي اين فصل، بيان مشروعيت رجوع به احاديث و لزوم و وجوب اخذ احاديث پيامبر اکرم و ائمّه اطهار(ع) است.

فصل دوم، دربار سير تدوين حديث در اسلام است و مطالب آن دردو بخش عرضه شده است :بخش اول ،نحو تدوين احاديث نزد شيعه مورد بحث قرار گرفته و در بخش دوم، ماجراي کتابت حديث نزد اهل سنت مطرح شده است.

فصل سوم ،دربار حالات کليني است،که زندگاني کليني از لابه لاي کتب تاريخ تراجم استخراج شده وستايش علماي بزرگ از کليني ذکرشده است.

فصل چهارم، به کتابشناسي الکافي اختصاص دارد.

فصل پنچم، دربار صحت روايات و احاديث الکافي است.

فصل ششم، به بحث دربار ملاک صحت حديث نزد قدما و متأخرين اختصاص دارد/

فصل هفتم، تحت عنوان پاسخ به شبهه هاست. در اين فصل، شبهات عمده اي که در صحت و اعتبار کتاب الکافي مطرح گرديده، نقد و بررسي شده است. پاورقي هاي کتاب، به تمامي، در پايان رساله آمده و در پايان، فهرستي از منابع و مأخذي که در مورد استفاد مؤلف قرار گرفته است، شده است.

مباني حجيت آراي رجالي، سيف الله صرّامي، قم: دارالحديث، چاپ اوّل، 1383ش، 255ص، وزيري.

دانش رجال، بحث از حالات راويان را بر عهده دارد تا به وسيل آن از صدور احاديث، اطمينان حاصل گردد و از آنها استفاده هاي مطلوب شود. دانش رجال براي دستيابي به اين هدف مهم، از روش هاي گوناگون در ارزشيابي صدوري احاديث، استفاده کرده و مي کند، که اين روش ها به عنوان مباني ارزيابي صدوري روايات، مورد استفاده قرار گرفته است.

بحث ديگري نيز که پاسخگوي يک سؤال منطقي در آشنايي با مباني دانش رجال است و توجّه به آن در اتخاذ مباني رجالي در بخش هاي مختلف نقش اساسي دارد، بحث«مباني حجيت آراي رجالي» است. اين بحث، ملاک پذيرش و اعتبار آراي رجالي را روشن مي سازد و بر اساس انتخاب ملاک معتبر است که رجالي مي تواند دربار اعتبار گزينه هاي اساسي خويش در دانش رجال قضاوت نمايد. نويسند کتاب حاضر، اين دو مطلب مهم را مورد توجّه خويش قرارداده و به بررسي شيوه هاي ارزشيابي رجالي صدور حديث، نياز به علم رجال با توجّه به روش هاي ارزشيابي رجالي، و مباني حجيت ارزشيابي پرداخته است. وي در بخش اوّل کتاب نيز مطالب ارزشمندي در مورد تاريخچ مباني رجالي شيعه و اهل سنت، و ارتباط اين مباني با علوم مختلف، ارائه کرده است.

پژوهشي در فرهنگ حيا، عباس پسنديده، قم: دارالحديث، چاپ اوّل، 1383ش، 388ص،وزيري.

اين کتاب پژوهشي سعي دارد حيا رامورد بازکاوي قرار دهد و آن را با زباني غير تخصصي تعيين کرده، در اختيار عموم قرار دهد. اين مجموعه در چهار بخش زير تنظيم شده است:

بخش اوّل،به طرح کليات بحث اختصاص دارد و اين مسائل در آن مورد بررسي قرار مي گيرد. معنا و مفهوم حيا چيست؟ چه چيزي آن را از ديگر صفات جدا مي کند؟ مفاهيم و ارکان اصلي حيا کدام اند؟ آيا حيا فطري است يا فرهنگي؟ انواع نظريه هايي که انسان از آنها حيا مي کند کدام اند؟ اقسام حيا چيست، مراتب حيا کدام اند؟ و آيا جنسيت، تأثيري در حيا دارد؟

بخش دوم، در هفت فصل، به قلمروهاي حيا پرداخته است. در فصل اوّل، مسأله خلوت کردن مورد بررسي قرار گرفته و از زاوي حيا به آسيب شناسي و مصون سازي آن پرداخته شده است. در فصل دوم، گم نامي در جمع و تأثير آن د رحيا مورد بحث قرار گرفته و پديد کلان شهرها، مهاجرت ها و مسافرت ها بررسي شده و از زاوي حيا،آسيب هاي آن شناسائي وراه هاي مصون سازي آن بررسي شده است . در فصل سوم، حيا در قلمرو خانواده مورد بررسي قرار گرفته و جلوه هاي آن در تنظيم روابط همسران، روابط فرزندان با والدين و بالعکس، روابط فرزندان با يکديگر، و روابط خانواده با ديگران به بحث گذاشته شده است.

فصل چهارم، به نقش حيا د رتنظيم روابط اجتماعي پرداخته و جنبه هاي مختلف آن را بررسي کرده است.

فصل پنجم، به تأثير حيا در مديريت پرداخته و نقش آن را د رتنظيم روابط مديران با کارمندان و بالعکس و همچنين روابط مردم با رهبران جامعه را بررسي کرده و از زاوي حيا به آسيب شناسي مديريت پرداخته و نقش حيا را در سالم سازي مديريت، تبيين کرده است.

فصل ششم، به موضوع رسانه ها پرداخته و دو مسأله«حياي رسانه» و«رسان حيا» را بررسي کرده است و در نهايت، د رفصل هفتم، موضوع معماري مطرح شده و تأثير متقابل حيا در معماري و معماري در حيا مورد بررسي قرار گرفته است.

و اما در بخش سوم کتاب، به بحث کم رويي پرداخته است. در اين بخش پس از تعريف کم رويي و تحليل مفاهيم اصلي آن، ريش کم رويي و قلمروهاي آن مورد بحث قرار گرفته است. بخش پاياني کتاب نيز به مسأله بي حيايي اختصاص دارد. در اين فصل ماهيت بي حيايي و عمل آن، مورد بررسي قرار گرفته است.

بخش هاي سوم و چهارم، فقط به اندازه اي بسط داده شده اند که با روشن شدن ماهيت کم رويي و بي حيايي، موضوع اصلي کتاب، يعني حيا، روشن تر مي گردد.

سيماي ائمه اطهار در آين اخبار، سيّد عبدالاحد رضوي تويسرکاني، ناشر: انتشارات دارالفکر، چاپ اوّل، 1383ش، 288ص، رقعي.

سيماي ائمه اطهار در آين اخبار، چهره اي پاک و ملکوتي و صفات و فضايل پيشوايان شيعيان را به انسان هاي با فضيلت نشان مي دهد و قطره اي ازدرياي بي کران کمالات امامان انس و جان را به کام تشنگان مي رساند.

اين مجموعه، مشتمل بر فهرست عناوين و مطالب و مقدمه و داراي چهل عنوان و هر عنوان، مشتمل بر يک يا چند حديث است. ابتدا متن احاديث، ذکر شده و سپس ترجمه و شرح و توضيح، در حد لزوم، بيان شده است.

در اين کتاب، ابتدا اصل روايات به زبان عربي نوشته شده است. مدرک هر روايت نيز در اوّل آن ذکر شده و براي فارسي زبانان ترجمه گرديده و هر جا احتياج به شرح و توضيح داشته، مطالبي به صورت فشرده بيان شده است.

بلاغة الإمام عليّ بن الحسين(ع)، خطب و رسائل و کلمات. جمع و تحقيق، جعفر عباس الحائري، قم: دارالحديث، چاپ اوّل، 1425ق/383ش1، 336ص، وزيري.

امام چهارم، امام زين العابدين(ع) يکي از بازماندگان واقعه جانسوز کربلاست که با سخنراني ها و افشاگري هاي ايشان و حضرت زينب(س) در کاخ يزيد بساط عيش و نوش يزيد را بر هم ريخت. بعد از آن واقع دلخراش، امام(ع) در هر زمان و مکاني با زبان گويا و خطبه هاي بليغ خود، با هر وسيله اي که مي توانستند، به بيان آن حوادث مي پرداختند؛ زماني در قالب دعا و نيايش ويا کلمات قصار و گاهي با خطبه هاي آتشين و گريه هاي جانسوز بر شهداي کربلا به مبارزه با خلفاي غاصب بر مي خاستند و شيعيان را ارشاد و راهنمايي مي کردند و ياد امام حسين(ع) را در دل ها زنده مي کردند.

کتاب حاضر ـ که به زبان عربي به طبع رسيده است ـ بلاغت آن امام همام را در سه باب با عنوان زير بيان مي کند:

باب اوّل، في خطب الامام علي بن الحسين(ع) و ما جري مجراها؛ باب دوم، في کتب و رسائل امام علي بن الحسين(ع)؛ باب سوم،في القصار من کلمات امام علي بن الحسين(ع).

شرح خطبه توحيديه، اولين خطب نهج البلاغه اميرالمؤمنين علي(ع)، مرحوم حکيم الهي قمشه اي، تصحيح و پاورقي: سيد رضا غياثي کرماني، قم:دفتر انتشارات اسلامي وابسته جامعه مدرسين حوز علمي قم، چاپ اوّل، 1382ش،272ص. رقعي.

حکيم الهي قمشه اي، دانش آموخت حوز علميه مشهد مقدس، يکي از مردان خدايي است که با شرح اولين خطبه نهج البلاغه تحت عنوان خطب توحيديه حقايق فراواني را به رشت تحرير درآورده است.

دفتر انتشارات اسلامي، پس از گذشت سي سال از ارتحال ايشان، به منظور نشر معارف دين شرح خطبه توحيديه ـ که در ضمن کتاب ارجمند حکمت الهي منتشر شده بود ـ به صورت مستقل و همراه اندکي تصرفات و تغييرات جزئي ـ که لازم تسهيل در خواندن و فهم مطالب است ـ منتشر نموده است.