سرزمينهاي اسلامي بين 20 درجه طول غربي و 140 درجه طول شرقي از خط استوا قرار گرفتهاند غربيترين كشور اسلام در غرب آفريقا واقع است كه سنگال نام دارد و شرقيترين آن اندونزي ميباشد كه در آسياي جنوب شرقي قرار دارد. بين غربيترين و شرقيترين كشور مسلمان بيش از 10 ساعت اختلاف زمان وجود دارد. كل كشورهاي اسلام بيش از 26 ميليون كيلومتر مربع مساحت دارند.[1]
جهان اسلام به لحاظ موقعيت قارهاي و جغرافيائي به مناطقي تقسيم ميشود كه مجموعاً 51 كشور اسلام به سه گروه كشورهاي آسيايي، آفريقايي، و اروپايي تقسيم ميشود كه ما بصورت فهرست وار به نام امروزي اين كشورها اشاره ميكنيم. خلافت اسلامي در اوج قدرت خود مرزهايش از شرق به آسياي ميانه و افغانستان امروزي و شرق پاكستان محدود شده و از شمال به كوههاي قفقاز و جنوب تركيه فعلي محدود بوده و از جنوب به درياي عرب و اقيانوس هند منتهي ميشده و از غرب شمال آفريقا و اسپانيا محدود ميشد.
عربستان، فلسطين، عراق، سوريه، لبنان، يمن، اردن، كويت، امارات متحده عربي، عمان، بحرين، قطر، تركيه، افغانستان، ايران.[2]
مسلمانان سرزمين كشمير، نپال، پاكستان، بنگلادش، مالديو.
سنگاپور، ويتنام، كامبوج، تايلند، اندونزي، پرجمعيتترين كشور اسلامي مالزي.
قرقيزستان، تاجيكستان، قزاقستان، ازبكستان، تركمنستان، آذربايجان، گرجستان، ارمنستان، مغولستان.
مصر، ليبي، تونس، الجزاير، مراكش.
اتيوپي، سومالي، كنيا، تانزانيا.
موريتاني، مالي، سنگال، گينه، ليبريا، غنا، نيجريه، كامرون، كنگو.
سودان، چاد، نيجر، اوگاندا، زئير.
موزامبيك، ماداگاسكار، زامبيا، زيمباوه، آنگولا، نامبيا.[3]
در سال 91 هجري پيروزي عظيمي نصيب سپاهيان اسلام گرديد زيرا در اين تاريخ «طارق بن زياد» به همراه عدهاي از مسلمانان كه وي فرماندهي آنها را عهده دار بود موفق شد طي فتح عظيم بر جنوب غربي اروپا استيلا يابد. او بعد از گذشتن از تنگه (جبل الطارق) اسپانيا (اندلس) را فتح كرد و مردم اين ديار از مسلمانان استقبال شايان توجهي نمودند و اندلس از مراكز بسيار درخشان تمدن اسلامي شد.
پس از اين موفقيت قواي اسلام وارد فرانسه شده و پايگاههاي خود را در آنجا مستقر كردند امّا چون اين مراكز تا مقر حكومت مسلمين فاصله زيادي داشت با كمبود امكانات مواجه شدند و فتوحات خود را در اين سرزمين متوقف كردند.
در قرون بعد فتوحات ديگري در اروپا متوجه مسلمين شد كه نتيجه آن استيلاي دولت مقتدر اسلامي بر اروپاي شرقي و منطقه بالكان بود كه مركز امپراطوري عظيم عثماني به اروپا (تركيه) نقل مكان يافت و بعد از آن تركان عثماني به قلمرو بالكان هجوم برده و صربستان، بوسني را به اشغال خود در آوردند.[4]
اندلس، اسپانيا.
آلباني، بوسني هرزگوين، مقدونيه، كوزوو، يونان، بلغارستان، مجارستان.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. سرزمين اسلام: غلامرضا گلي زواره.
2. آفاق اسلام: سازمان حوزه ها و مدارس علميه خارج از كشور.
3. خاورميانه: محمد تقي رضويان.
4. ريشه يا بي نام و پرچم كشورها: رسول خير انديش.
[1] . گل زواره، غلامرضا، سرزمين اسلام، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، ص61. [2] . چوخاچي زاده، محمد باقر، مسائل جغرافيايي جهان اسلام، پژوهشكده علوم دفاعي دانشگاه امام حسين ـ عليه السّلام ـ، ص 92. [3] . عسكري، علي بابا، جغرافي كشورها، چاپ سحاب، ص 42؛ و گلي زوارهاي، سرزمين اسلام، ص321. [4] . غلامرضا، گلي زوارهاي، سرزمين اسلام، ص489.