در اولين روزهاي محرم 83 (24 بهمن ماه 83) در روزنامه اقبال به نوشتاري رسيديم با عنوان «اختلاط دختر و پسر؟» كه از جهات مختلف قابل نقد و بررسي و توضيح است. نويسنده در پاسخ به سخنان امام جمعه محترم اصفهان كه پيشنهاد تاملي بيشتر در وضعيت دانشگاه هاي مختلط را داشته اند چنين آورده اند: «تجربه معملي و سالها زيستن با دانشجويان به من نشان مي دهد كه اتفاقا اختلاط دختر و پسر، در سنين دانشگاه پس از عبور از بحران هاي دوران بلوغ و در سنين رشد عقلاني نسبي جوان، در مجموع هم به نفع درس و تحصيل آنهاست و هم در سلامت فكري و رواني و حتي جسمي آنان به خصوص در آينده زندگي آنان موثر است و از اين رهگذر مي توان مدعي شد كه حتي باعث پيشرفت دينشان نيز مي شود.»[1]
سخن ايشان نه تنها با صريح توصيه هاي ديني منافات دارد بلكه مخالف با بسياري از افكار انديشمنداني است كه سالها كار ميداني داشته و به اين تجربه نايل آمده اند كه هر چقدر فضاهاي آموزشي از دغدغه هاي تشويش برانگيز دورتر باشد در رشد ذهني و باروري علمي موثرتر خواهد بود. گرچه در اين مختصر فرصت نقل همه آراء نيست اما اجمالا به نكاتي چند اشاره مي شود. در پديده هاي اجتماعي به دليل ماهيت پيچيده اي كه دارند با رويكرد تك عاملي نمي توان نگاه كرد، بلكه به بررسي عوامل مختلفي بايد پرداخته شود، مانند خانواده، گروه همسالان، محيط تحصيلي و شغلي و در اين ميان عملكرد نهاد هاي وابسته، براي جلوگيري از هر مفسده اي از مفاسد اجتماعي يكي از عوامل موثر در پيشگيري از بروز محيط ها مي باشند. آيا كشش طبيعي ميان زن و مرد و ميل اينان به يكديگر نمي تواند عامل موثر باشد بر اينكه محيط تحصيل كه بايد عرصه رشد و تعقل و تفكر باشد تبديل به محيطي براي عرضه بيشتر و جولانگاه شيطان و سالن آرايش شده و انگيزه تحصيل و كار و عبادت را از هر دو جنس گرفته و آنها را بر رقابت در غفلت، انحراف و تخلف و گناه وادار سازد.
گر چه در همه حال متذكر مي شويم كه معتقد به همه رفتار ها از ديدگاه غريزي و گناه آلوده بودن آن نيستم لكن احتمال بروز خطر نيز خطرناك است و بايد راه هاي پيشگيري را تدارك كنيم كما اينكه در سيره رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ چنين آمده است: ام سلمه مي گويد: هنگامي كه رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ نماز جماعت را تمام مي كرد قدري مكث مي نمود تا زنان خارج شوند.[2] و نيز نقل شده است: پيامبر درب ورود و خروج ويژه آمد و رفت زنان را پيشنهاد داد .
(به جهت عدم اختلاط زن و مرد).[3]
همچنين آمده است: پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ از مسجد خارج شد زنان و مردان را در راه مختلط ديد، آنگاه به زنان فرمودند: از كناره راه حركت كنيد.[4]
از توصيه هاي حضرت برداشت مي شود كه آنچه به اختلاط و ازدحام و زمينه نزديكي بدنها و برخورد نفسها مي انجامد بايد جلوگيري بعمل آيد. اين نمونه عملكرد با آيات مربوط به حجاب و پوشش و ستر و عفاف و عدم تبرج و خود نمائي و مشي و راه رفتن بر اصول حياء و سخن گفتن به غير تحريك نامحرم و خودداري از بوي خوش در اجتماع براي زنان و وقار و سنگيني در ارتباط با نامحرم و جلوگيري از خلوت با نامحرم همه به اين نتيجه مي رساند كه سلامت روحي و رواني و آرامش افراد در ارتباط حداقلي با جنس مخالف برقرار مي گردد و هر گونه نگاه، ارتباط، تماس، و همنشيني نوعي جاذبه و تحريك و ميل را به همراه دارد. نويسنده محترم به اين نكته توجه دارند كه نقش آفريني و حركت دوش به دوش در عرصه هاي سازندگي و فعالانه در جامعه و حضور مفيد منوط به اختلاط و رفتار بدون ظابطه نيست بلكه از صدر اسلام تاكنون نمونه هاي زيادي از حضور اجتماعي زنان را داشته ايم.
شركت در جهاد و دفاع، بيعت، امر به معروف و نهي از منكر، پذيرش مسئوليت هاي سياسي، اجتماعي، همراهي با امام و پيشوايان ديني، شركت در جنبش ها و نهضت ها، حضور در نماز عيد و جمعه و مساجد و.... اما آنچه مورد نظر است اينكه فضاي حاكم در جامعه بايد بنحوي اين حضور را برنامه ريزي كند كه زنان و مردان بعنوان يك انسان با تمام قابليت ها و توانمندي ها و ظرفيت هاي وجودي در كنار يكديگر بدون هر گونه احتمال لذت غريزي حضور داشته باشند. گر چه تا رسيدن به چنين آرمان هايي فاصله داريم اما طرح خوبي ها و فضليت ها مطلوب است و هيچ وقت دير نيست.
براي اثبات مدعايم توجه نويسنده محترم را به حوزه هاي علميه خواهران، كارآمدي، خلاقيت و توان مديريتي و حضور فعال اجتماعي كه ظاهرا ايشان بسيار بي اطلاع يا كم اطلاع هستند اشاره مي كنم.
ايشان در قسمتي ديگر آورده است: «دانشگاه هاي تك جنسيتي چندان موفق نيستند... »
و در مورد حوزه هاي علميه خواهران آورده اند: «كه رشد و نوآوري و خلاقيت فكري از آنها بروز نداشته و سوال كرده اند كدام الگوي موفق را در عرصه كار خودشان ارائه داده اند؟»
ابتدا متذكر مي شوم: همانگونه كه همه مشكلات دانشگاه هاي مختلط را حمل بر اختلاط دختر و پسر نمي كنيم مطمئنا اگر در دانشگاه هاي تك جنسيتي نيز مشكلاتي وجود دارد بدليل اين جداسازي نيست، قطعا يكي از عوامل موفقيت و بهبود همين روند جداسازي است كه در آرامش رواني و رفتاري دو جنس موثر است، البته بايد با توجه ديگر عوامل طرحي كارشناسانه ارائه شود. بحران موجود در بعضي از داشنگاه هاي نامبرده و ارتباط آن با تك جنسيتي بودن دانشگاه ارتباطي غير مطلعانه و غير آگاهانه است. توصيه مي كنم به عوامل مختلف و مشكلات از جمله فشارها و حمايت ها و تحريكات پس پرده عوامل مخالف انقلاب و ارزشها در خارج و نقش آفريني هاي عروسك هاي داخلي بيشتر توجه نماييم شايد كمي از اين قضاوت هاي يك طرفه كاسته شود. آيا ايشان مي دانند علت وفور تاسيس حوزه هاي علميه خواهران بدليل استقبال بي شائبه خواهران در شهرهاي مختلف بوده است؟
آيا مي دانند هر ساله داوطلبين ورود به حوزه علميه خواهران در قم (جامعه الزهراء ـ سلام الله عليها ـ) بيش از چندين هزار نفري مي باشند كه بدليل مشكلات كمبود امكانات پذيرش يك دهم داوطلبين محترم فقط پذيرفته مي شوند؟ آيا مي دانند يك نمونه الگويي از موفقيت طرح عدم اختلاط و بروز توانمندي ها در فضايي آرام و ديني و رشد قابل اطمينان همين حوزه هاي علميه خواهران مي باشند. كه اداره امور داخلي، مديريت ها، تدريس، اداره خوابگاهها، فعاليت هاي فرهنگي، و بسياري از امور ديگر بعهده خود خواهران مي باشد.
آيا مي دانند بسياري از تدريس هاي در آموزش و پرورش در رشته معارف، ادبيات عرب، ادبيات فارسي و تاريخ بدست فارغ التحصيلان حوزه هاي علميه خواهران انجام مي گيرد؟!
آيا مي دانند تعدادي از كرسي هاي تدريس در رشته هاي الهيات و معارف اسلامي، تاريخ اسلام، عقايد متون و... در دانشگاه هاي سراسر كشور و بخصوص تهران بعهده فارغ التحصيلان حوزه هاي علميه خواهران كه از فيلترهاي پذيرش آموزش عالي گذشته اند مي باشد؟!
آيا مي دانند تعداد زيادي از خواهران فارغ التحصيل حوزه هاي علميه بعنوان مبلغ در دانشگاه ها، موسسات آموزش عالي، مدارس، ادارات، بسيج خواهران و... حضور مفيد و قابل توجه داشته اند و در بسياري موارد پاسخگوي شبهات طرح شده در اين مجامع از افراد بي اطلاع مي باشند؟!
گر چه نويسنده محترم بدلائلي كه مردم مسلمان هنوز از ياد نبرده اند از فضاي مجلس بدور نشسته است اما بد نيست به ليست كانديداهاي دوره هاي مجلس كه صلاحيت آنها نيز توسط افراد كارشناس و خبره مورد تاييد بوده است نگاهي داشته باشند مطمئنا فارغ التحصيلان خواهر حوزه هاي علميه كه نامها و مدارج علميشان مورد بررسي و تاييد بوده را خواهند ديد.
بنابراين از پيشنهاد جناب آقاي طباطبائي امام جمعه محترم كه بعنوان سوال و ايجاد انگيزه براي بررسي كارشناسانه و دقيق و دادن طرح هاي مناسب براي راهبرد هر چه بهتر طرح شده دل هيچ مومن و فرد مذهبي نگران نمي شود اما از كم اطلاعي و در مواردي بي اطلاعي و بي مهابا سخن راندن افرادي چون نويسنده محترم كه در مواردي مقدسات را زير سوال مي برد دل هر مسلمان متعهدي به درد مي آيد و از شما نخواهيم گذشت كه اين چنين سخن رهنمود امام را كه به عملكرد افراد ايراد گرفته بودند و توصيه به كارشناسي در عمل داشتند نه به اصل عدم اختلاط كه از سيره و پيام دين بر مي خيزد برخوردي بوده است دستاويز قرار مي دهيد. بار ديگر شما را به تجديد نظر در نگاه و انديشه و حركت در جامعه اسلامي كه ربع قرن را با سربلندي و عظمت و اقتدار پشت سر گذاشته و استكباريان و طرح هاي آنها را كه در جهت اضمحلال و نابودي اين مملكت كوشيده اند از پاي در آورده توصيه مي كنيم.
«يحيي مازني عالم همسايه علي ـ عليه السّلام ـ مي گويد: به خدا قسم ابدا زينب را نديدم و حتي صداي او را هم نشنيدم. (فاعتبرو يا اولي الابصار)»
«و السلام علي من اتبع الهدي»
«حوزه علميه خواهران»
[1] . احمد شيرزاد، اقبال 24 بهمن ماه 83. [2] . صحيح بخاري، محمد بن اسماعيل بخاري، ج 10، ص 261. [3] . صحيح بخاري، محمد بن اسماعيل بخاري، ج 2، ص 467. [4] . سلسله الاحاديث الصحيحه، ناصر الدين الالباني، مكتب اسلامي بيروت، ح. ش 2856. خانم ظهيري