محمد حسين اجرائي
يك انسان با حافظه معمولي مي‌تواند در نيم ساعت يك صفحه از قرآن را حفظ كند، بنابراين چنين فردي مي‌تواند با صرف 2 ساعت وقت چهار صفحه را حفظ كند ولي نگهداشتن حفظ بسيار مشكل است و نياز به تمرين و مداومت فراوان دارد.
به كار بستن اين برنامه مي‌تواند چنين فردي را حافظ كل قرآن نمايد:
1. هنگامي كه يك صفحه را با تسلط كامل حفظ نكرده‌ايد، سراغ صفحه بعد نرويد.
2. قبل از شروع صفحه جديد از اوّل قرآن تا جايي كه حفظ كرده‌ايد را مطالعه نماييد و اشكالات خود را برطرف نماييد، بعد از اينكه به صورت روان، از حفظ آن را تلاوت كرديد و همه محفوظات ملكه ذهنتان شد صفحه جديد را شروع كنيد.
3. هر صفحه را كه حفظ مي‌كنيد، يك مرتبه نيز آن را بنويسيد، چون علم فرار است و با كتابت در ذهن بهتر مستقر مي‌گردد و در روايات نيز آمده است كه:
اُكْتُبُوا فَاِنَّكُمْ لا تَحْفَظُونَ حَتّي تَكْتُبُوا[1].
«بنويسيد زيرا شما تا ننويسيد مطلبي را حفظ نمي‌كنيد».
توضيح برنامه:
انسان وقتي تصميم قطعي و نيت حفظ قرآن مي‌كند، از ابتداء قرآن آغاز و با همتي بلند كار خود را شروع و با خود عهد مي‌بندد كه تا قرآن را تمام نكرده است دست از اين كار نمي‌كشد.
معيار و ملاك سوره حمد است، يعني تا انسان صفحه 2 را مانند سوره حمد از حفظ نشده است، سراغ صفحه 3 نرود و بعد از اينكه اين صفحه را به طور دقيق و روان تلاوت كرد، يك بار صفحات گذشته را نيز مرور نمايد، اگر ايراد و اشكالي نداشت، آن‌گاه صفحه 4 را حفظ نمايد.
به اين ترتيب تا پايان جزء به پيش برود، آن‌گاه اگر جزء اوّل را به خوبي از حفظ شده بود، جزء دوّم را آغاز نمايد.
نبايد فراموش كرد كه هنگام حفظ هر صفحه‌اي حتماً بايد تمام صفحات گذشته را از حفظ قرائت كرده و از تسلط بر همه آنها مطمئن شد.
توجه!
اگر كسي با اين روش روزي 3 ساعت به طور منظم كار كند و در مدت يك ساعت دو صفحه حفظ نمايد و 2 ساعت نيز براي مرور محفوظات گذشته صرف نمايد، مي‌تواند در مدت 10 ماه (302 روز) حافظ كل قرآن گردد.
سخني با حافظان عزيز و والدين آنها
كساني كه خداوند توفيق حفظ كلام خود را به آنان عنايت كرده است و در زمره اشراف امّت پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ و حاملان قرآن قرار گرفته‌اند، موظف به رعايت آداب اخلاقي و انساني هستند، بخشي از وظائف آنان عبارت است از:
1. ترك گناهان كبيره و صغيره:
در صورتي كه حافظان قرآن به تقواي الهي آراسته نباشند و خداي ناكرده مشغول به گناه و معصيت گردند، به قرآن كريم لطمه وارد مي‌كنند و مورد غضب قرآن و پروردگار عالم قرار مي‌گيرند و علاقمندان به حفظ نيز با مشاهده آنها از قرآن فاصله مي‌گيرند.
2. تواضع:
حافظ قرآن بايد به شكرانه توفيق حفظ قرآن كريم خداوند را بسيار حمد نمايد و در برابر خداوند و بندگان خدا فروتن باشد و از تكبر و غرور بپرهيزد، امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد: به حافظ قرآن مي‌گويند: در برابر مردم متواضع باش تا خداوند شما را عزيز بدارد ...[2]
3. تسلط كافي بر محفوظات:
حافظ قرآن بعد از اتمام برنامه حفظ قرآن كريم بايد براي استحكام و تسلط براندوخته‌هاي خود كوشش نمايد. روايات زيادي نيز در نكوهش فراموشي آيات قرآن وارد شده است و بعضي از فقهاء بزرگوار نيز نگهداري محفوظات را واجب مي‌دانند.
البته بايد توجه داشت كه اين روايات و توصيه‌ها نبايد باعث شود كه كسي حفظ قرآن را به خاطر خوف از فراموشي آن ترك نمايد.
4. رعايت زهد و پرهيز از دنيا طلبي:
حامل قرآن كريم نبايد از حفظ كلام الهي جهت رسيدن به مقامات دنيوي استفاده كند و آن را وسيله جمع‌آوري زخارف و ماديات نمايد.
البته طبق فرمايش قرآن كريم كه مي‌فرمايد:
وَ لا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا[3]
«بهره‌ات را از دنيا فراموش نكن».
باندازه نياز و استفاده خود مي‌تواند استفاده نمايد و اضافه بر نياز خود به نيازمندان و بويژه در اختيار جوامع قرآني قرار دهد.
توجه!
والدين عزيز نيز خداوند را به خاطر اين نعمت بزرگ كه به آنها عنايت كرده شكرگزاري نمايند و از فرزند خود بخواهند تا موارد اخلاقي و اسلامي را به خوبي مراعات نمايند.
پدر و مادر حافظان خردسال نيز بايد بوسيله اين هديه الهي ديگران را به سمت قرآن هدايت نمايند و بواسطه آنها اخلاق قرآني را در جامعه منتشر نمايند.
آنان بايد توجه داشته باشند كه از فرزند عزيز خود جهت كاميابي و رسيدن به ثروتهاي دنيوي استفاده نكنند و بويژه جوايز و هدايايي كه به فرزندان عزيز آنها واگذار مي‌گردد، بايد براي آنها نگهداري و محافظت نمايند و مي‌توانند بوسيله اين هدايا و اموال در پيشرفت علمي و شكوفايي بيشتر استعداد آنها استفاده كنند.
[1] . اصول كافي، ج 1، ص 90.
[2] . كافي، ج 2، ص 604.
[3] . قصص، آية 77.