محمد محمدى اشتهاردى
قرآن كتاب انسان سازى و بزرگترين و آخرين كتاب آسمانى است، كه از سوى خدا به واسطه پيامبر گرامى اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم) براى نجات انسانها فرستاده شده است و در اين زمينه كتابى كامل تر و برتر از قرآن نيست.
در قرآن همه اصول و راه كارهاى هدايت انسان و دست يابى او بر قله رفيع تكامل انسانى ارائه شده است. قرآن در همه اعصار باعث هدايت، نجات و پيروزى انسانها بوده خواهد بود.
قرآن در سوره فرقان(1) ويژگىهاى بندگان ممتاز خداوند مهربان (عباد الرحمن) را - كه دوازده خصلت است - بر شمرده، و در آخر مىفرمايد:
اگر بندگان خدا داراى اين ويژگىها باشند، قطعا هدايت يافته و به پاداش عظيم الهى خواهند رسيد.
قرآن در اين سوره به طور شفاف، نشانههاى بندگان ممتاز خدا را بيان مىكند و با ارائه طريق، پيروان خود را به انسان سازى در پرتو دوازده ويژگى فرا مىخواند و در حقيقت، مساله شايسته سالارى را عنوان كرده و معيار برترى را در دوازده خصلت، كه بعضى تحصيل ارزشها و بعضى پرهيز از ضد ارزشها دارد، مطرح مىكند، كه هر كدام اساس و كليد شايستگىهاى ديگر و موجب سعادت همه جانبه انسان است.
سير اين آيات از اثبات به نفى و از نفى به اثبات است و نشان مىدهد كه محور رستگارى انسان در تخليه و تحليه (پاك سازى و بهسازى) است و بايد در هر دو جنبه (نفى ضد ارزشها، و كسب ارزشها) قوى و توانمند بود جالب اين كه اين صفات دوازده گانه، در اين آيات به همراه تكرار هشت موصول الذين ذكر شده، با اين كه شايد ذكر يك بار كافى بود و اين بيانگر اهميت هر يك از اين خصال است. كه به ترتيب عبارتند از:
1 و 2. تواضع و حلم (آيه 63)؛
3. شب زنده دارى (آيه 64)؛
4. خوف از عذاب الهى و ابراز آن در دعا (آيات 65 و 66)؛
5. انفاق عادلانه، به دور از اسراف و سخت گيرى (آيه 67)؛
6. اخلاص در توحيد و يكتا پرستى (آيه 68)؛
7 و 8. پرهيز شديد از آدم كشى و بى عفتى (آيه 68)؛
9. پرهيز از امور باطل و بيهوده، و دورى از صحنههاى باطل (آيه 72)؛
10. عبور كريمانه و معترضانه از كنار هر گونه لغو و پوچى (آيه 72)؛
11. تدبر در آيات قران برداشت صحيح از آنها (آيه 73)؛
12. دعا و در خواست فرزندان شايسته و امامت و رهبرى پرهيزكاران (آيه 74).
آرى، بندگان ممتاز و صالح بايد داراى اين صفات باشند، تا بر قله كمالات دست يابند، و ما كه هر روز در پنج نوبت نماز واجب، بر بندگان صالح، سلام مىكنيم و مىگوييم: السلام علينا و على عبادالله الصالحين؛ سلام بر ما و بر بندگان شايسته خدا اين تلقين هميشگى مسلمانان است كه در صف بندگان صالح خدا در آيند، و بدانند بنده صالح خدا بودن، داراى ويژگى هايى است، كه با تحصيل آنها، مشمول سلام و درود خود و همه نماز گزاران مىگردند.
اين كتاب؛ تفسير و توضيح اين دوازده ويژگى است كه قبلا به صورت سخنرانى در راديو سراسرى معارف، سپس به صورت چهارده مقاله در مجله ماهنامه پاسدار اسلام (2) منتشر شده، و اينك با تهذيب و تكميل و تلخيص تحت چهارده عنوان، تقديم مىشود، اميد آن كه سازنده و ثمر بخش باشد.
محمد محمدى اشتهاردى