عوارض سيگار و بيماري هاي آن
ملیحه عباس زاده
نسخه متنی
نمايش فراداده
عوارض سيگار و بيماري هاي آن
رابطه سيگار و بيماريها
طبق تحقيقات سازمان جهاني بهداشت در هر 8 ثانيه يك نفر در دنيا به علت استعمال دخانيات جان خود را از دست ميدهد. نتايج تحقيقات حاكي از آن است چنانچه افراد در سنين نوجواني شروع به كشيدن سيگار كنند (بيش از 70 درصد موارد سيگاري شدن در اين مرحله اتفاق ميافتد) و مدت 20 سال يا بيشتر به اين عمل ادامه بدهند بين 20 تا 25 سال زودتر از افرادي كه به هيچوجه در زندگي سيگار نكشيدهاند، خواهند مرد. تنها سرطان ريه يا بيماريهاي قلبي پيامدهاي استعمال دخانيات نيست بلكه مجموعهاي از مسايل و مشكلات بهداشتي در ارتباط با مصرف مواد دخاني وجود دارد كه ميتواند به لحاظ شرايط جسماني و مقاومت ايمني در افراد سيگاري بروز ميكند، كه برخي از آنها عبارتند از:
1- از دست دادن موها
با تضعيف سيستم ايمني افراد سيگاري در اثر مصرف مواد دخاني، بدن اين افراد مستعد ابتلا به انواع بيماريها از جمله «لوپوس اريتماتوز» ميشود كه اين بيماري ميتواند عامل از دست دادن موها، ايجاد زخم در دهان، جوشهاي پوست روي صورت، سر و دستها شود.
2 - آب مرواريد (كاتاراكت)
افراد سيگاري 40 درصد بيش از افراد ديگر در معرض ابتلا به آب مرواريد، كدر شدن عدسي چشم و ممانعت از عبور نور و در نهايت نابينايي هستند.
3 - چين و چروك
استعمال دخانيات باعث از بين بردن پروتئينهاي انعطاف دهنده پوست ميشود؛ همچنين باعث تحليل بردن ويتامين A و محدود كردن جريان خون در عروق پوست ميگردد. پوست افراد سيگاري خشك و داراي خطوط و چين خوردگيهاي ريزي در اطراف لبها و چشمهاست.
4 - ضايعات شنوايي
افراد سيگاري 3 برابر بيش از افراد غير سيگاري به عفونت گوش مياني دچار ميشوند.
5 - سرطان پوست
افراد سيگاري 2 برابر بيشتر از افراد غير سيگاري در معرض خطر ابتلا به نوعي سرطان پوست (پوسته پوسته شدن، برجستگي روي پوست) قرار دارند .
6 - فساد دندانها
افراد سيگاري 5/1 مرتبه بيشتر از افراد غير سيگاري در معرض خطر از دست دادن زودرس دندانها هستند.
7 - پوكي استخوان
منواكسيد كربن يكي از اصليترين گازهاي سمي در خروجي اگزوز اتومبيل و دود سيگار است، ميل تركيبي اين گاز با خون بسيار بالاتر از اكسيژن است. اين گاز باعث كاهش قدرت عمل اكسيژن در خون افراد سيگاري حرفهاي تا 15 درصد ميشود. استخوانهاي افراد سيگاري تراكم خود را از دست داده و به راحتي شكسته ميشود همينطور زمان التيام يافتن و جوش خوردن آنها پس از شكستگي تا 80 درصد افزايش پيدا ميكند.
8 - بيماريهاي قلبي
بيماريهاي قلبي ـ عروقي ناشي از استعمال دخانيات بيش از 600 هزار نفر را در سال در كشورهاي توسعه يافته از بين ميرود استعمال دخانيات باعث افزايش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون، افزايش خطر ابتلا به فشار خون بالا و گرفتگي عروق و نهايتا ايجاد حمله قلبي و سكته ميشود.
9 - زخم معده
استعمال دخانيات مقاومت معده را در برابر باكتريها پايين ميآورد؛ همچنين باعث تضعيف معده در خنثي سازي اسيد معده و مقاومت در برابر آن بعد از غذا خوردن و بر جاي ماندن باقيمانده اسيد در معده و در نتيجه تخريب ديواره آن ميشود.زخم معده افراد سيگاري به سختي درمان ميشود و احتمالي بهبودي آن تا زماني كه فرد سيگاري اكثرا اندك است.
10- تغيير رنگ انگشتان
قطران موجود در دود سيگار در اثر استعمال مستمر دخانيات روي انگشتان و ناخنها جمع شده و باعث تغيير رنگ آنها به قهوهاي مايل به زرد ميشود.
11 - سرطان رحم و سقط جنين
استعمال دخانيات در دوران بارداري ميتواند باعث افزايش خطر زايمان نوزاد با وزن كم و بروز مسايل بهداشتي در آينده شود. سقط جنين در مادران سيگاري 2 تا 3 برابر بيشتر است .
12 - تغيير شكل دادن سلولهاي جنسي در مردان
استعمال دخانيات باعث كاهش تعداد اسپرم و كاهش جريان خون در آلت تناسلي مردان و ناتواني جنسي در اين افراد ميشود. ناباروري جنسي در مردان سيگاري نيز متداولتر از افراد غير سيگاري است.
13 - سرطان
بيش از 40 عنصر سرطانزا در دود سيگار وجود دارد احتمال سرطان ريه 22 مرتبه بيشتر از افراد غير سيگاري است.
طبق تحقيقات بي شماري كه انجام شده است در صورت ادامه استعمال دخانيات توسط افراد سيگاري، احتمال مبتلا شدن آنها به انواع سرطانهاي ديگر از قبيل زبان، دهان، غدد، بزاق و حلق (6 تا 27 برابر)، سرطان بيني (2 مرتبه بيشتر)، گلو (12 مرتبه)، مري (8 تا 10 برابر)، حنجره (10 تا 18 برابر)، معده (2 تا 3 برابر)، كليه (5 برابر)، آلت تناسلي مرد (2 تا 3 برابر)، لوزالمعده (2 تا 5 برابر) مقعد (5 تا 6 مرتبه) وجود دارد.
افراد سيگاري نه تنها سـلامـتـي خـود را در مـعـرض انــواع بيماري هاي خطرناك قرار مي دهـنـد، بـلـكه بـاعث رنجش و آزرده خاطر شدن اطرافيانشان مي گردند. متأسفانه امـروزه برخي افراد سيـگار كـشـيـدن را نشانـه بلـوغ و يـا حتي «كلاس» خود محسوب مي كنند و با پـك زدن هـاي آنچناني سعي در خودنمايي و فخرفروشي دارند. عوارض و صدمات ناشي از استعمال سيگار تقريـبـاً بـراي همگي ما آشكار و معلوم است امـا در ايـن بـخـش بـه 22 دليل مهم براي ترك سيگار اشاره مي كنيم:
1 - ظاهر آراسته تر با حذف لكه هاي روي انگشتان و دندانهايتان.
2 - حذف بوي بد دهان ناشي از كشيدن سيگار و تنفس راحت تر.
3 - حذف بوي سيگار از لباس، مو، و بـدنـتـان و تـمـام وسـايـلـي كه با آنها سروكار داريد.
4 - پيشگيري از پيدايش چين و چروك زودرس در پوست صورتتان.
5 - حذف مشكلات تنفسي از قبيل: خس خس حين تنفس، سرفه ، برونشيت مزمن، و از همه مهمتر سرطان ريه.
6 - بازيافت دوباره حس بويايي و چـشايي كـه بـر اثر استعمال سيگار از حساسيتشان كاسته شده است. دوباره طعم واقعي غذايتان را احساس خواهيد كرد.
7 - احساس سرزندگي و شادابي دوباره در زندگي، افزايش قواي جسماني.
8 - خواب بهتر و راحت تر.
9 - كاهش خطرات بيماري هاي قلبي ، نـفـخ، فـشـارخـون بـال ا، تـپـش قـلـب، زخـم مـعده ، برگشت اسيد معده، سرطان دهان و تعداد بيشماري از سرطان هاي گوناگون .
10 - كاهش بيش از 50 بيماري و عارضه هاي گوناگون.
11 - دوباره كنترل رفتار خود را به دست خواهيد آوريد و با رهايي از زنـدان اعـتـيـاد بـار ديگر حس آزادي را باز پس خواهيد گرفت.
12 - كاهش خطر آسيب رسيدن به نوزاد در زنان باردار.
13 - افزايش طول عمر .
(افرادي كه به طور مستمر سيگار مي كشند به طور متوسط 16 سال از عمر خود را از دست مي دهند.)
14 - فراهم آوردن يك محيط سالم و سلامت براي كودكان وتمام افرادي كه با آنان زندگي مي كنيد.
15 - الگوي مناسبي براي فرزندانتان خواهيد بود .
16 - حذف هـزيـنـه هـاي خريد سيگار كه قابل توجه بوده و مي توان آن را صرف امور بهتري كرد.
17 - رهايي از صدها ماده سمي و سرطان زاي موجود در سيگار.
18 - تردد و مسافرت به وسيله قطار، هواپيما و اتوبـوس بـراي شـما و ديـگر افراد سهل تر و دلپذيرتر خواهد شد.
19 - ديگر در محل كارتان مجبور نيستيد براي سيگار كشيدن از اتاق خارج شويد! 20- بـا تـرك ايـن عـادت نـادرسـت اعـتـمـاد بـه نـفس خود را افزايش دهيد و به اراده خودتان بباليد.
21 - از دنبال جا سيگاري گشتن خلاصي مي يابيد.
22 - از آن مهمتر ديگر نيازي به مطالعه دوباره اين مقاله نخواهيد داشت!
لذت ترك سيگار
فوايد زود هنگام و تدريجى ترك سيگار
- 20 دقيقه بعد از استعمال آخرين سيگار، فشارخون شما پايين مى آيد و به سطح معمولى مى رسد. درجه حرارت دست ها و پاهاى شما افزايش مي يابد و به حد طبيعى مى رسد.. -8 ساعت بعد از ترك: منواكسيد كربن در خون شما پايين آمده و به حد مطلوب مى رسد.
-24 ساعت بعد از ترك: احتمال حمله قلبى در بدن شما كاهش مى يابد.
- دو هفته تا سه ماه بعد از ترك: گردش خون شما پيشرفت مى كند و عملكرد ريه نيز تا 30 درصد افزايش مى يابد.
- يك تا 9 ماه بعد از ترك: سرفه ، ترشحات و گرفتگى، سينوس ، خستگى و كوفتگى و ميزان كم آوردن نفس كاهش مى يابد. موهاى ريزى كه با حركت دودى شكل خود خلط را به بيرون از ريه مى رانند، دوباره وظيفه طبيعى خود را در ريه شروع مى كنند و توانايى جابه جايى خلط را به دست مى آورند، ريه را تميز مى كنند و به اين ترتيب عفونت كاهش مى يابد.
10 سال بعد از ترك: نرخ مرگ ناشى از سرطان ريه نسبت به كسانى كه به سيگار كشيدن خود ادامه مى دهند، نصف مى شود. احتمال ابتلا به سرطان دهان، گلو، مرى، مثانه، كليه و لوزالمعده نيز كاهش مى يابد.
- 15 سال بعد از ترك: احتمال بيمارى هاى كرونرى قلب به اندازه يك غيرسيگارى کاهش مي يابد.
نتايج آنى و ظاهرى ترك سيگار
ترك سيگار به شما كمك مى كند تا عوامل زيان آور تنباكو را در ظاهر خود از بين ببريد:
چين و چروك زودرس در پوست، بوى بد دهان ، زردى دندان ها، بيمارى هاى لثه، بوى بد لباس ها، زردى دست ها. پشت پا زدن به عادت استعمال تنباكو مزاياى ديگرى نيز به ارمغان مى آورد كه شما خيلى زود متوجه آن خواهيد شد.تعدادى از اين مزايا در هفته هاى اول به تدريج پديدار مي شود و زندگى شما را روز به روز لذت بخش تر مى كند:
- غذا طعم بهترى پيدا مى كند.
- حس بويايى به حالت طبيعى خود برمى گردد.
- براى فعاليت هاى روزانه مانند بالا رفتن از پله، كارهاى سبك خانه و غيره، نفس كم نمى آوريد.
اميد دستيابى به سلامت بيشتر يك دليل خوب براى ترك سيگار است، اما دلايل مهم ديگرى نيز وجود دارد. استعمال سيگار هزينه زيادى دارد. خسارت اقتصادى استعمال سيگار حدود 391/3 هزار دلار در سال براى هر سيگارى تخمين زده شده است. آيا واقعاً بدون در نظر گرفتن مشكلات بهداشتى مى خواهيد به آتش زدن پول هايتان ادامه دهيد؟!
هزينه
سيگاري بودن گران است. به دست آوردن مبلغى كه روزانه صرف خريد سيگارتان مى شود، چندان سخت نيست. رقم به دست آمده را ضرب در 365 كنيد!! اين رقم برايتان تعجب آور است. حال اين عدد را ضرب در سال هايى كه سيگار مى كشيد!!! نتيجه به دست آمده شما را مبهوت مى كند. فكر كنيد كه با اين مبلغ چه چيز هايى مى توانستيد بخريد!! اين بدون در نظر گرفتن خسارت هاى وارد شده بر سلامت و ايمنى زندگى و هزينه اى است كه صرف به دست آوردن سلامت از دست رفته شما مى شود.
پذيرش اجتماعى
امروزه سيگار كشيدن از نظر اجتماعى كمتر مورد پذيرش قرار مى گيرد. در عين اين كه امكان اجراى تصميمات مبنى بر عدم استعمال دخانيات در همه جاى كشور وجود ندارد در بسيارى از اماکن عمومى استعمال دخانيات ممنوع است و بسياري از كارفرمايان نيز ترجيح مى دهند افراد غيرسيگارى را استخدام کنند.مطالعات نشان مى دهد كه كاركنان سيگارى هزينه بيشترى به كارفرمايان تحميل مى كنند. زيرا بيشتر اوقات با حالت بيمار سركار حاضر مى شوند و كاركنانى كه نسبت به غير سيگارى ها بيشتر بيمار مى شوند خرج كارفرما را براى جايگزينى فرد بالا مى برند.
سلامت ديگران سيگارى ها نه تنها به سلامت خودشان صدمه مى زنند بلكه بهداشت و سلامت اطرافيان را نيز به مخاطره مى اندازند. وجود «دود دست دوم» (دود باقى مانده از سيگار كشيدن فرد سيگارى در محيط) به همان مقدار خطرناك است كه کشيدن خود سيگار. مطالعات نشان داده است كه دود دست دوم سالانه موجب مرگ هزاران نفر مبتلا به سرطان ريه و بيماران قلبى در ميان افراد غير سيگارى كه فقط در معرض اين دود قرار گرفته اند، شده است. بچه هاى مادران سيگارى خصوصاً اگر مادران در دوران باردارى هم سيگار مصرف كنند، در خطر ابتلا به آسم هستند و يا خطر بروز مرگ ناشى از نوعى سندرم؛ سيگاري بودن مادر باردار احتمال تولد نوزاد كم وزن را افزايش مى دهد. نوزادان و كودكانى كه در معرض دود سيگار هستند بيشتر دچار عفونت هاى گوش، سرماخوردگى ، برونشيت و ديگر مشكلات تنفسى مى شوند. همچنين دود سيگار مى تواند موجب سوزش چشم، سردرد، تهوع و سرگيجه شود.
الگوى تربيتى مناسب
تقريباً همه سيگارى ها مى گويند كه نمى خواهند بچه هايشان سيگارى شوند در حالى كه بچه ها از رفتار والدين خود الگو بردارى مى كنند و بچه هايى كه پدر و مادرشان سيگارى هستند بيشتر تمايل به شروع استعمال دخانيات از خود نشان مى دهند. شما مى توانيد يك الگوى خوب براى فرزندانتان باشيد، به شرط اين که همين حالا اقدام به ترك سيگار كنيد.
سيگار نكشيد!
استعمال دخانيات مهمترين عامل مرگ هاي قابل پيشگيري است.
- دود تنباكو و سيگار حاوي بيش از 4000 ماده شيميايي است كه شمار زيادي از آنها مواد محرك يا سمي و سرطان زا هستند.
- دود سيگار بيش از 40 نوع تركيب سرطان زا دارد.
- جزء اعتياد آور سيگار، نيكوتين است كه با اثر بر دستگاه اعصاب مركزي موجب اعتياد مي شود. نيكوتين سيگار، تنباكو به سرعت جذب جريان خون مي شود و ظرف 30 ثانيه به مغز مي رسد و روي سلولهاي عصبي آن اثر مي گذارد.
- برخي گازهاي سمي موجود در دود سيگار عبارتند از : مونوكسيد كربن ، آمونياك ، دي متيل نيتروزامين ، فرمالدييد ، سيانيا هيد روژن و آكرولئين .
- دود تنباكو و سيگار مانند آزيت ( پنبه نسوز) ، آرسنيك ، بنزن و گاز رادون جزء مواد سرطان زا ي درجه يك طبقه بندي مي شود.
- نيتروزامين ها فعال ترين مواد سرطان زاي موجود در دود سيگار و تنباكوهستند.
- خطر پيدايش سرطان در سيگاري ها بيشتر از ديگران است و اين افراد حداقل 15 سال زودتر از غير سيگاري ها به سنين در معرض خطر سرطان مي رسند.
- ذرات زيان آور موجود در دود سيگار شامل موادي مانند قطران ، نيكوتين ، بنزن و بنزو پيرن است.
- دود سيگار براي اطرافيان نيز زيان آور است . 85% دود سيگاري كه دريك اتاق جمع مي شود، ناشي از سوختن نوك سيگار است و نه دودي كه فرد سيگاري از راههاي هوايي اش خارج مي كند.
- بيش از 30 درصد مرگهاي ناشي از سرطان مربوط به استعمال دخانيات است .
- علت بيش از 80% مرگهاي ناشي از سرطان ريه، استعمال دخانيات است .
- خطر مرگ ناشي از سرطان ريه با افزايش تعداد سيگارهايي كه فرد در روز مي كشد، زياد مي شود.
- خطر بيماري قلبي و سرطان ريه در افراد غير سيگاري كه در خانه در معرض دود سيگار اطرافيانشان هستند، 25% بيشتراز ديگران است.
- در افرادي كه سالهاي زياد حتي تا زمان ميانسالي سيگار كشيده اند، قطع كامل استعمال دخانيات خطر پيدايش سرطان ريه را به ميزان زيادي كاهش مي دهد.
- استعمال دخانيات ( به هر شكل ) يك عامل خطر براي سرطانهاي حنجره ، حفره دهان و مري به شمار مي رود.
- بيش از 90% مبتلايان به سرطان حفره دهان از تنباكو به صورت كشيدن ( تدخيني ) يا جويدني استفاده كرده اند. سرطان هاي حفره دهان شامل سرطان هاي لب، زبان ، دهان وگلو است.
- خطر پيدايش سرطان سينه درزنان سيگاري و حتي در زناني كه درمعرض دود سيگاراطرافيان هستند ( درمكانهاي سربسته )، بيش از زناني است كه با دود سيگار تماس ندارند.
- استعمال دخانيات خطر سرطان لوزالمعده را افزايش مي دهد و با ترك دخانيات، درصد اين خطر پس از چند سال مشابه افراد غير سيگاري خواهد شد.
- خطرسرطان خون ( لوسمي ) در سيگاري ها بيشتر از ساير افراد جامعه است .
- 50% سرطان هاي مثانه در مردان و بيش از 30% سرطان هاي مثانه درزنان با استعمال دخانيات ارتباط دارد و سرطان كليه نيزدر افراد سيگاري شايع تر است .
سيگار عامل مهم ايجاد سرطان هاي ريه ، حفره دهان ، گلو ، حنجره ، مثانه و... است و مبارزه با سيگار مهمترين راهكار پيشگيري از سرطان است . اگر سيگار مي كشيد ، هر چه زودتر آن را ترك كنيد و اگر سيگاري نيستيد، هرگز طرف آن نرويد زيرا نيكوتين موجود در تنباكو اعتياد آور است .
- با خوردن سبزيها و ميوه جات تازه و مواد غذايي پر فيبر، خطر بروز سرطان هاي دستگاه گوارش را كاهش دهيد.
- مصرف زياد نوشابه هاي الكلي موجب پيدايش سرطان مي شود .
- اشكال در بلع به ويژه مواد جامد غذا بايد به طور جدي پيگيري شود.
- در صورت پيدايش برجستگي يا لكه يا خونريزي درحفره دهان يا وجود زخم طول كشيده ، سريعاً به پزشك مراجعه كنيد .
- در صورت همراهي سرفه هاي مزمن با خلط خوني يا گرفتگي صدا سريعاً به پزشك مراجعه نماييد.
- اگر سيگاري هستيد ، در صورت افزايش دفعات سرفه يا پيدايش تغيير صدا سريعاً به پزشك مراجعه كنيد. اين تغييرات ممكن است ناشي از سرطان ريه باشد.
- كاهش وزن زياد ، بي اشتهايي و تب ها ي مزمن مي توانند نشانه بدخيمي باشند . در صورت وجود اين علائم به پزشك مراجعه نماييد.
- پيدايش توده هاي بزرگ شونده در هر جاي بدن ممكن است نشانه اي از يك سرطان باشد.
-پيشگيري بسيار بهتر از درمان است.
مصرف تنباکو به هر شکل مرگ آور است
سازمان بهداشت جهاني: مصرف تنباکو به هر شکل مرگ آور است.
سازمان بهداشت جهاني روز 'دخانيات ممنوع' خود را با اين هشدار برگزار کرده است که صنعت دخانيات با توجه به مقررات سختي که در کشورهاي مختلف در مورد کشيدن سيگار و تبليغ در اين باره اجرا شده، توليد محصولات ديگري مانند تنباکوي جويدني، انفيه (گرد توتون) و قليان را افزايش داده است.
اين سازمان از کشورهاي جهان خواسته است تا تدابير فوري براي کنترل بازاريابي اين دست از محصولات تنباکو - که به ويژه جوانان و زنان را هدف قرار داده - و همچنين مصرف آنها اتخاذ کنند.سازمان بهداشت جهاني در گزارش خود به مناسبت "روز دخانيات ممنوع" مي گويد بر خلاف آنچه تبليغ شده است اين محصولات سالم تر از سيگار نيستند.به مناسبت روز جهاني "دخانيات ممنوع" برنامه هاي متعددي در کشورهاي مختلف برپاست تا در مورد خطرات انواع دخانيات آگاهي بيشتري به مردم به ويژه نوجوانان داده شود. موضوع امسال روز جهاني دخانيات ممنوع "مرگ آور در هر شکل و پوشش" است.نظر سنجي سازمان بهداشت جهاني از هفتصد و پنجاه هزار نوجوان 13 تا 15 سال در کشورهاي مختلف همچنين نشان داده که در استعمال انواع دخانيات در ميان اين گروه سني نگران کننده است. اين گزارش مي گويد که يازده درصد از نوجوانان محصولات تنباکو به غير از سيگار را مصرف مي کنند در حالي که 9 درصد سيگار مي کشند.سازمان بهداشت جهاني تبليغات نادرست بازار را که مي گويد استعمال شکل هاي ديگر تنباکو بي خطر است دليل گسترش مصرف اين گونه محصولات مي داند.اين سازمان خواستار مقررات شديدتري در مورد محصولات تنباکو شده است و مي گويد که دخانيات در هر شکل آن مرگ آور است.روزانه حدود 13 هزار و پانصد نفر در دنيا بر اثر بيماريهاي مرتبط با مصرف دخانيات جان مي بازند.
کنوانسيون دخانيات
کنوانسيون کنترل دخانيات سازمان بهداشت جهاني فوريه سال گذشته ضمانت اجرايي يافت. سازمان بهداشت جهاني اين کنوانسيون را - که مدت ده سال در دست بررسي بود - به اميد پيشگيري از پنج ميليون مرگ ساليانه ناشي از مصرف دخانيات به اجرا درآورده است. اين سند اولين معاهده جهاني درباره بهداشت عمومي است و کشورهاي عضو سازمان بهداشت جهاني ملزم به اعمال مفاد آن هستند.کشورهايي که اين کنوانسيون را تصويب کرده اند، اکنون سه سال وقت دارند تا روي بسته هاي سيگار هشدارهاي جدي بهداشتي بچسبانند و پنج سال فرصت دارند تا تبليغات دخانيات را ممنوع کنند. آنها بايد پيروي خود از اين معاهده را بصورت منظم به سازمان بهداشت جهاني گزارش کنند.
اين کشورها مي توانند عليه کشورهايي که اين کنوانسيون را تصويب نکرده اند و کشورهاي توليد کننده دخانيات که مبارزه شان را تضعيف مي کنند، به سازمان بهداشت جهاني شکايت کنند.سازمان بهداشت جهاني اميدوار است که اين معاهده به ويژه در کشورهاي در حال توسعه مفيد باشد، زيرا اين جوانان کشورها هدف تبليغات صنعت دخانيات قرار مي گيرند. آمار نشان مي دهد که ?? درصد از ?/? ميليارد مصرف کننده دخانيات جهان در کشورهاي در حال توسعه زندگي مي کنند که نقش بسزايي در اجرايي کردن اين کنوانسيون داشتند. دوسوم تصويب کنندگان، از کشورهاي در حال توسعه هستند.
برانگيختن ترس و هراس فرد از مضرات سيگار
نوجوانان در برابر سيگار (2)
نوجوانان در برابر سيگار (1)
بايستي با برنامه ها و آموزش هاي اختصاصي، روش هايي براي ايجاد تغيير در نگرش و رفتار افراد بيابيم.
براي اثربخشي آموزش، ارائه اطلاعات بايستي در پنج مرحله صورت پذيرد:
الف) جلب توجه
بايد آموزش به گونه اي باشد كه نظر مخاطب را جلب كند.
ب) درك مطلب
نحوه ارائه اطلاعات بايد به گونه اي باشد كه براي مخاطب ساده و قابل فهم باشد.
ج) ارائه مطلب
اطلاعات بايد از نظر شخص، حاوي و بيانگر نتيجه اي باشد.
د) حفظ اطلاعات
بايد به دنبال ارائه اطلاعات به كمك وسايل تبليغي، مانند عكس، پوستر، فيلم به حفظ و يادآوري اطلاعات در ذهن شخص، قدم نهاد.
هـ) انجام عمل
براي جا افتادن و اثرپذيري بيشتر مطالب، قسمتي از راهكارهاي آموزشي به طور عملي انجام شود.
در اين روش براي افزايش احتمال تأثير آموزش، اطلاعاتي عرضه مي گردد كه هدف آنها ايجاد انگيزه و تمايل منفي براي سيگار در نزد مخاطب و ايجاد تمايل براي نكشيدن سيگار است. اين اطلاعات شامل اثرات آني استعمال دخانيات بر سلامت انسان همچون تنگي نفس، سرفه، نتايج منفي اجتماعي استعمال سيگار همچون بوي بد دهان و زرد شدن دندان ها، ايجاد يك «مصونيت اجتماعي» در جوانان و نوجوانان و همچنين دانش آموزان در مواجهه با عوامل محيطي اجتماعي مثل تقليد، پافشاري دوستان، تبليغات سيگار و قدرت نه گفتن در مقابل اين فشارها و اصرارهاست.وقتي استفاده كننده نوعاً جوان و محصل، مكرراً در شرايطي واقع مي شود كه در آن اثرات منفي اجتماعي استعمال سيگار را مي بيند، وقتي ماهيت آگهي تبليغاتي برايش معلوم مي شود، وقتي ترغيب مي شود تا آگاهانه در مورد استعمال سيگار خود تصميم بگيرد، به طور مشخص قادر خواهد بود تا در مورد استعمال سيگار متكي بر خواسته خود باشد تا قدرت نه گفتن و گذشت از اين وادي را در خود بيابد.براي ارائه و عملي كردن برنامه هاي مصونيت اجتماعي، هيچ تشكيلات و نهادي همچون مدرسه نمي تواند عمل كند و براي نزديك شدن به اين هدف بايد روشي اتخاذ شود كه مستلزم حداقل زمان كلاس باشد.
دكتر احمد شريعت پناه، متخصص اطفال مي گويد: يكي از متداول ترين علل ناشنوايي در كودكان،از سيگار كشيدن والدين نشأت مي گيرد و احتمال سرطان در اين كودكان زماني كه به سن بلوغ مي رسند بسيار زياد است، جهالت و حماقت اين دسته از والدين غيرقابل تحمل و رقت بار است.
زهره اماني زاده پرستار يكي از بيمارستان هاي دولتي مي گويد: چند روز قبل نوزادي ضعيف و ريزاندام كه سه هفته زودتر به دنيا آمده بود، با آب ريزش مداوم بيني، به اتاق جراحي منتقل شد، پزشكان آثار و علايم اين بيماري را حاكي از استعمال دخانيات مادر در دوران بارداري عنوان كردند و امروز سلامت همين كودك در خطر عفونت گوش و گلو و كاهش وزن همراه است.تأكيد بر عواقب و نتايج منفي استعمال سيگار، بايستي جايگاهش را به نحوه مبارزه با نيروهاي اجتماعي كه ممكن است منجر به شروع مصرف سيگار شود، دهد، چرا كه شروع مصرف سيگار در بسياري از موارد به علت محرك هاي اجتماعي مي باشد و مقاومت در برابر بسياري از فشارهاي اغواگرانه اجتماع مشكل است، زيرا مردم هرگز به عواقب يك بار سيگار كشيدن فكر نمي كنند و براي مقابله با اين فشارها تمرين نكرده و آماده نمي باشند.
نگارنده معتقد است كه جوانان و نوجوانان امروزه كه به كشيدن سيگار، اين افيون امروزي، مبادرت مي ورزند، در گذري نه چندان دور، پدران و مادران آينده ما هستند و اينان بايستي اگر به سلامت خود و جامعه نمي انديشند، لااقل به آينده كودكان فراسوي ديدگانشان قدري بها دهند و اين محتمل است كه سيگاري شدن در نوزادان والدين سيگاري، دو برابر ديگر نوزادان است.براي شروع استعمال سيگار، طيفي از فاكتورهاي فردي، فرهنگي، اجتماعي و محيطي دخيل هستند. استعمال مرتب سيگار در يك فرد جوان بيشتر مجموعه اي از مراحل است تا يك اتفاق ساده و تنها، كه در آن شخص از استعمال دخانيات به شكل آزمايشي و تفنني در دوران نوجواني، به طرف استعمال مرتب و عادتي در بزرگسالي حركت مي كند، اين شاخص هاي متفاوت در پسران و دختران و در مراحل گوناگون ممكن است اثرات مختلف داشته باشد، به عنوان نمونه اثر خانواده در مرحله آزمايش و شناخت آن نسبت به مرحله مصرف مرتب، بيشتر و مهمتر است، فاكتورهاي شخصيتي مانند عدم موفقيت در تحصيلات، روحيه سركش، اعتماد به نفس پائين، عدم توانايي در ايجاد ارتباط با ديگران و منزوي بودن، نداشتن توانايي مقابله با فشار دوستان، دانش پايين و نگرش غلط در مورد خطرات سيگار، از موارد مهم و قابل بررسي در زمينه اعتياد به سيگار است.
فشارهاي خانوادگي، نبود رابطه ضروري بين والدين،فقر، در دسترس بودن سيگار و بعضاً قيمت پايين آن نيز از عوامل مهم به سوق دادن فرد به سوي مصرف سيگار است. البته در توجيه علت شيوع مصرف سيگار در خانم ها مي توان به قدرت استعداد بيشتر دختران براي تأثيرپذيري از گروه همسال، اعتقاد به تأثير مصرف سيگار بر كاهش وزن، بالا بودن سن بلوغ دختران نسبت به پسران و كمبود فعاليت هاي تفريحي اشاره نمود، علاوه بر اين در پسران حس مرد شدن و بزرگ شدن و در دختران حالت تفنني و ژست سيگار كشيدن از گيرايي هاي كشيدن سيگار مطرح شده است و اين در حالي است كه اهميت بحث مطروحه فوق مبني بر اين كه امروز نيمي از جمعيت كشور عزيز ما زير 30 سال دارند به مراتب افزايش مي يابد و شانه خالي كردن عده اي از مردم كه نوعاً خود و نزديكانشان از اين امر مستثني هستند شايد امري جبران ناپذير بر آينده ايشان رقم بخورد.