تقویم تبلیغی ماه ذی الحجه

سيدعباس رفيعي پور
تقويم تبليغي ماه ذي الحجّه
ده روز اوّل اين ماه، ارزش معنوي ويژه اي دارد. پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله در اين باره فرموده است: «روزهايي مطهر و پاك تر از اين دهه، نزد خداوند نيست. » و هم چنين در اين مورد فرموده است: «روزهايي به غير اين دهه نيست كه كار نيك نزد خداوند محبوب تر باشد. 1
اعمال عمومي دهه اوّل
1 - نماز:
در اين ده شب بين نماز مغرب و عشا، دو ركعت نماز بدين شرح است:
در هر ركعت بعد از قرائت سوره حمد و اخلاص بايد اين آيه خوانده شود.
«و واعدنا موسي ثلاثين ليلة و اتممناها بعشر فتمّ ميقات ربّه اربعين ليلة و قال موسي لاخيه هارون اخلفني في قومي واصلح ولاتتّبع سبيل المفسدين»؛ 2
«و ما با موسي عليه السلام، سي شب وعده گذاشتيم؛ سپس آن را با ده شب (ديگر) تكميل كرديم. به اين ترتيب، ميعاد پروردگارش با او چهل شب تمام شد و حضرت موسي عليه السلام به برادرش (هارون) گفت: «جانشين من در ميان قومم باش و آن ها را اصلاح كن و از راه مفسدان پيروي نكن. »
كسي كه بدين صورت نماز را به جاي آورد، در ثواب حاجيان شريك مي شود.
2 - دعا 3
3 - تلاوت ذكر ذيل
در هر روز از روزهاي ذي الحجّه كه از ناحيه اميرالمؤمنين عليه السلام نقل شده است:
«لا اله الّا اللّه عدد اللّيالي والدّهور، لا اله الّا اللّه عدد امواج البحور، لا اله الّا اللّه و رحمته خير ممّا يجمعون، لا اله الّا اللّه عدد الشّوك و الشّجر، لا اله الّا اللّه عدد الشّعر و الوبر، لا اله الّا اللّه عدد الحجر و المدر، لا اله الّا اللّه عدد لمح العيون، لا اله الّا اللّه في اللّيل اذا عسعس و الصّبح اذا تنفّس، لا اله الّا اللّه عدد الرّياح في البراري و الصّحور، لا اله الّا اللّه من اليوم الي يوم ينفخ في الصّور. » 4
4 - روزه
روزه داشتنِ نُه روز اوّلِ ماهِ ذي الحجّه مستحب است و روزه روز دهم حرام است. در ضمن ثواب روزه هاي اين ايام، برابر است با ثوابِ روزه هاي تمام عُمره 5 اگر در روز نهم به واسطه روزه گرفتن روزه دار موفق به انجام اعمال آن روز نشود، روزه اش مكروه است. 6

روزهاي ذي الحجّه
روز اوّل
مناسبت
ولادت حضرت ابراهيم عليه السلام 7 و ازدواج حضرت علي عليه السلام با حضرت زهراعليها السلام در سال (3 ه. ق.) 8
اعمال
1 - روزه:
«ثوابِ روزه اين روز برابر است با هشتاد ماه» 9
2 - نماز:
نماز حضرت زهراعليها السلام كه چهار ركعت است كه به صورت دو ركعتي خوانده مي شود مثل نماز صبح و در هر ركعت يك مرتبه سوره حمد و پنجاه بار سوره اخلاص خوانده شود (تعقيبي براي اين نماز در مفاتيح الجنان است به آن جا رجوع شود) ضمناً پس از نماز تسبيحات حضرت زهراعليها السلام خوانده شود. 10
3 - نماز ديگر: دو ركعت نماز، نيم ساعت قبل از ظهر خوانده شود كه در هر ركعت بعد از حمد ده مرتبه آية الكرسي يا سوره قدر يا سوره توحيد را بخواند. 11
4 - دعاي خوف، براي رفع ستم ظالمين خوانده شود كه آن، اين است:
«حسبي حسبي من سؤالي، علمك بحالي؛ 12 خدايا كفايت مي كني، كفايت مي كني مرا از پرسش كردنم، خودت آگاهي به حال و روزگارم»

روز هفتم
مناسبت
شهادت حضرت امام محمدباقرعليه السلام در سال (114 ه. ق.)

روز هشتم
روز ترويه 13 (حركت امام حسين عليه السلام از مكّه، در سال (60 ه. ق.)
1 - غسل مستحب: كه در تمام روز، غسل اين روز را مي توان انجام داد. 14
2 - روزه: ثواب روزه اين روز، كفاره شصت سال است. 15

شب و روز نهم
روز عرفه است (در اين روز حضرت مسلم توسط كوفيان به شهادت رسيد ضمناً روز عرفه يكي از اعياد اسلامي است، اگر چه بر اين روز عيد ناميده نشده است.

اعمال شب نهم
از جمله شب هاي مبارك اين ماه، شبِ نهم ذي الحجّه است، اين شب شبِ توجّه و مناجا با برآورنده حاجات است. در اين شب دعا مقرون به اجابت است و هر كه موفق به احياي اين شب شود خداوند ثوابِ يك صد و هفتاد سال عبادت به او مي دهد. 16
براي اين شب چند عمل و دستور است:
1 - روايت شده است مؤمنين دعايي را كه در شب عرفه و شب هاي جمعه خوانده مي شود و مرحوم شيخ عباس قمي در مفاتيح الجنان آورده است، بخوانند.
فرازي از دعا به شرح ذيل است:
«اللّهمّ يا شاهد كلّ نجوي و موضع كلّ شكوي و... » 17
2 - زيارت امام حسين عليه السلام در حديث آمده است: «در شب عرفه، خداي سبحان ابتدا به زائران قبر امام حسين عليه السلام نظر مي كند؛ سپس به زائران خانه خدا 18

اعمال روز نهم
1 - روزه اين روز مستحب است؛ مگر براي كسي كه به جهت ضعف، نتواند اعمال اين روز را انجام دهد. كه در اين صورت مكروه است. 19
2 - غسل 20
3 - زيارت حضرت ابا عبدالله الحسين عليه السلام21
اعمال عصر اين روز به شرح ذيل است:
1 - دو ركعت نماز بعد از نماز عصر مستحب است كه به جا آورده شود بدين صورت كه: در ركعت اول سوره حمد و توحيد و در ركعت دوم سوره حمد و قل يا ايها الكافرون خوانده شود.
2 - چهار ركعت نماز كه در هر ركعت يك مرتبه سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره اخلاص خوانده شود و به دو سلام انجام شود و اين نماز به نماز حضرت علي عليه السلام معروف است.
3 - خواندن دعا و مناجات كه يكي از آن ادعيه، دعاي عرفه امام حسين عليه السلام است. 22
4 - خواندن تسبيحات حضرت ختمي مرتبت صلي الله عليه وآله كه در مفاتيح آمده است:
«سبحان الّذي في السّماء عرشه، سبحان الّذي في الارض حكمه... » 23
5 - خواندن دعاي ام داوود كه در اعمال نيمه ماه رجب آمده است. 24

شب و روز دهم (عيد قربان)
اعمال
شب: احيا 25 ، زيارت امام حسين عليه السلام 26 و خواندن دعاي يا دائم الفضل علي البريه 27
روز: غسل 28 ، خواندن دعاي ندبه 29 ، خواندن تكبيرات (مثل عيدفطر) ، 30 خواندن دعاي 48 از صحيفه سجاديه 31 ، خواندن نماز عيد قربان 32 ، قرباني 33 و روزه گرفتن در اين روز حرام است. 34

روز يازدهم
ايام تشريق
روزهاي يازدهم، دوازدهم و سيزدهم ذي الحجّه «ايام تشريق» ناميده مي شود. روزه گرفتن در اين ايام براي كسي كه در مني است، حرام است. 35

روز پانزدهم
مناسبت
ولادت با سعادت حضرت امام علي النقي عليه السلام در سال (212 ه. ق)

شب و روز هيجدهم
مناسبت
عيد غدير، عيداللّه الاكبر و عيد آل محمدعليهم السلام است.
اعمال
شب: نماز و دعا 36
روز: غسل 37 ، روزه 38 ، نماز كه مانند نماز صبح خوانده مي شود و بعد از اتمام نماز دو مرتبه به سجده رفته و 100 بار «شكرا للّه» گفته شود، بين دو سجده نيز دعايي خوانده مي شود كه در مفاتيح ذكر شده است و به سبب طولاني بودن اين دعا آورده نشد 39 ، دعا، 40 پوشيدن لباس پاكيزه 41 ، ديد و بازديد دوستان كه در هنگام مصافحه با يكديگر اين دعا وارد شده است:
«الحمدللّه الّذي جعلنا من المتمسّكين بولاية اميرالمؤمنين والائمّةعليهم السلام» 42 ، زيارت اميرالمؤمنين عليه السلام 43، خواندن عقد اخوّت44 و صدمرتبه اين دعا خوانده شود:
«الحمدللّه الّذي جعل كمال دينه و تمام نعمته بولاية اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليه السلام» 45
روز بيست و چهارم
روز مباهله (لازم به توضيح است كه بعضي روز بيست و پنجم را روز مباهله گفته اند.)
1 - غسل 46 2 - روزه 47 3 - دو ركعت نماز كه مثل نماز صبح خوانده مي شود و بعد از آن 70 بار «استغفار» گفته شود. 48 4 - خواندن دعاي روز مباهله كه همان دعاي سحرهاي ماه مبارك رمضان است (اللّهمّ انّي اسئلك من بهائك بابها و كلّ بهائك بهي) 5 - صدقه دادن 6 - خواندن زيارت جامعه 49
شب و روز بيست وپنجم
اعمال
شب: اطعام نمودن
روز: روزه
روز سي ام
اعمال
نماز: كيفيت خواند اين نماز چنين است:در هر ركعت بعد از سوره حمد، ده مرتبه سوره توحيد و ده مرتبه آيةالكرسي خوانده شود. 50 و در پايان نماز بگويد: «اللّهمّ ما عملت في هذه السّنة من عمل نهيتني عنه ولم ترضه و نسيته و لم تنسه و دعوتني الي التوبة بعد اجترائي عليك... »
پي نوشت:
1) المراقبات، ص 219.
2) همان، ص 220 و اعراف/142.
3) مصباح المتهجد، ص 612.
4) مفاتيح الجنان، ص 252 و مصباح كفعمي، ص 660.
5) مفاتيح الجنان، ص 250 و المراقبات، ص 220.
6) وسائل الشيعه، ج 7، ص 334.
7) تقويم عبادي، ص 106.
8) همان و مفاتيح الجنان، ص 253.
9) مفاتيح الجنان، ص 252.
10) همان، ص 252.
11) همان، ص 252.
12) همان، ص 253.
13) همان، ص 253.
14) عروة الوثقي، ج 10، ص 461.
15) وسائل الشيعه، ج 10، ص 335، حديث 6.
16) مفاتيح الجنان، ص 253.
17) همان.
18) كامل الزيارات، ص 170، حديث 3.
19) عروة الوثقي، ج 2، ص 242 و توضيح المسائل، مسأله 1748.
20) همان، ج 1، ص 461.
21) كامل الزيارات، ص 170، حديث 4.
22) مصباح كفعمي، ص 661 و مفاتيح الجنان، ص 258.
23) همان، ص 259.
24) همان، ص 144.
25) مصباح كفعمي، ص 681.
26) كامل الزيارات، ص 180، حديث 6.
27) مفاتيح الجنان، ص 275.
28) عروة الوثقي، ج 1، ص 460.
29) مفاتيح الجنان، ص 275.
30) همان.
31) المراقبات، ص 241.
32) توضيح المسائل، مسأله 1516.
33) المراقبات، ص 255.
34) عروة الوثقي، ج 2، ص 243.
35) همان.
36) مفاتيح الجنان، ص 275.
37) المراقبات، ص 260 و وسائل الشيعه، ج 7، ص 326، حديث 9.
38) همان.
39) مفاتيح الجنان، ص 277.
40) مستدرك الوسائل، ج 1، ص 456.
41) بحارالانوار، ج 98، ص 321.
42) مفاتيح الجنان، ص 280.
43) عروة الوثقي، ج 1، ص 461.
44) همان.
45) مصباح المتهجد، ص 704.
46) مصباح كفعمي، ص 688.
47) مفاتيح الجنان، ص 282.
48) همان، ص 285.
49) همان، ص 285.
50) همان، ص 285.
منبع: ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره 14