نمىشود ... .
نقش پرداخت زكات در بهرهگيرى از آثار نماز ، تا آن جاست كه امام صادق عليهالسلاممىفرمايد :
لا صَلاةَ لِمَن لا زَكاةَ لَهُ . 1
هركه زكات نپردازد ، او را نمازى [پذيرفته ]نيست .
زكات در مفهوم عام خود ، شامل تمام حقوق مالى شرعى ، اعم از واجب و مستحب است . در اين باره در حديثى آمده است :
سُئِلَ الصادقُ عليهالسلام : «في كَم تَجِبُ الزَّكاةُ مِنَ المالِ؟ فقال عليهالسلام : «الزَّكاةَ الظَّاهِرَةَ أم الباطِنَةَ تُريدُ ؟» . قَالَ : «اُريدُهُما جَميعا» . فَقالَ : «أَمَّا الظّاهِرَة فَفي كُلِّ ألفٍ خَمسَةٌ وَعِشرونَ دِرهَما ، وأمَّا الباطِنَةُ فَلا تَستَأثِر عَلى أخيكَ بِما هُوَ أحوَج إلَيكَ مِنكَ» . 2
كسى از امام صادق عليهالسلامپرسيد : حدّ نِصاب مالى در زكات ، چيست؟ امام فرمود : «مقصودت ، زكات ظاهرى است يا باطنى ؟». پرسنده گفت: هر دو را مىپرسم . حضرت فرمود: «زكات ظاهرى، در هر هزار درهمى ، بيست و پنج درهم است ؛ امّا زكات باطنى ، آن است كه آنچه را برادرت بدان نيازمندتر است ، ويژه خود نكنى» .
بر اين اساس ، مىتوان گفت كه همه گونه احسان به خلق، براى خدا ، شرط كمالِ بهرهگيرى از بركات هر نوع ذكر و در رأس آن ، نماز است .
خدمت به مردم ، تا آن جا در تكامل انسان نقش دارد كه پيامبر خدا ، خدمتگزاران مردم را بهترينِ مردم مىنامد و در اين باره مىفرمايد :
1 - مشكاة الأنوار : 46 / 212 . 2 - معانى الأخبار : 153 / 1 .