خَيرُ النَّاسِ مَن انتَفَعَ بِهِ النَّاسُ . ¹

بهترين مردم ، كسى است كه مردم از او بهره برند .

و امام على عليه‏السلاماحسان را در كنار اطاعت خداوند متعال به عنوان فلسفه خلقت انسان ، مطرح مى‏كند و مى‏فرمايد :

بِتَقوَى اللّه‏ِ اُمِرتُم ولِلإِحسانِ وَالطّاعَةِ خُلِقتُم . ²

به تقواى خدا فرمان يافتيد و براى احسان[ به خلق ]و اطاعت [ از خدا] ، آفريده شديد .

اصولاً همان طور كه امام خمينى فرموده است ، ³ خدمت به خلق ، در واقع ، خدمت به خدا و عبادت اجتماعى است و هر چه انسان به خلق ، خصوصا مردم محروم ، بيشتر خدمت كند ، به خالق ، نزديك‏تر مى‏شود و به بساط انس و قرب و محبّت او بهتر راه مى‏يابد ، چنان‏كه در حديث قدسى آمده‏است :

يا أحمَدُ ! مَحَبَّتي مَحَبَّةُ الفُقَراءِ . ⁴

دوستىِ من ، به دوست داشتنِ فقيران است .

جمع بندى

بارى ! آنچه درباره راه رسيدن به معرفت شهودى و محبّت خدا گفتيم در پنج نكته خلاصه مى‏شود :

1 -  الإختصاص : 243 .

2 -  بحار الأنوار : 32 / 356 / 337 به نقل از شرح نهج البلاغة .

3 -  در وصيّت‏نامه اخلاقى امام(ره) به فرزندش آمده‏است : «پسرم! از بار مسئوليت انسانى كه خدمت به حق در صورت خدمت به خلق است ، شانه خالى مكن ...» (صحيفه نور : 22 / 359) .

4 -  ر . ك : ص 259 ح 648 .