خواهد آمد «1».
و اين آيات در عين اينكه در باره داستانى شخصى نازل شده بياناتش مستقل است و مقيد به آن قصه نيست و اين خود از مشخصات آيات قرآنى است كه هر چند در باره شان نزول معينى نازل شده باشد و سبب خاصى از حوادث واقعه، زمينه نزول آن آيات باشد مع ذلك آن سبب خاص به عنوان مصداقى از مصاديق بسيار تلقى شده كه بعدها نيز تحقق مىيابد و اين بدان جهت است كه قرآن كريم در باره عصر نزولش و مردم آن عصر نازل نشده كتابى است جهانى و دائمى، مقيد به زمان و مكان خاصى نيست و به قوم يا حادثه خاصى اختصاص ندارد، هم چنان كه در آن آمده:" إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعالَمِينَ" «2» و نيز فرموده:" تَبارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعالَمِينَ نَذِيراً" «3» و نيز فرموده:" وَ إِنَّهُ لَكِتابٌ عَزِيزٌ لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ" «4».
" يا أَيُّهَا الرَّسُولُ لا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسارِعُونَ فِي الْكُفْرِ" اين آيه شريفه خاطر خطير رسول خدا (ص) را از آنچه از نامبردگان در آيه مشاهده كرده است، تسليت و دلخوشى مىدهد و نامبردگان (منافقين) كسانى بودند كه به سوى كفر سرعت مىگرفتند يعنى به سرعت راه مىپيمودند و از افعال و اقوالشان موجبات كفر يكى پس از ديگرى مشاهده مىشود پس اين منافقين كافر و شتابگر در كفرشان هستند و معلوم است كه مسارعت" در كفر" معنايى دارد كه غير از آن معنايى است كه در مسارعت" به سوى كفر" است.
" مِنَ الَّذِينَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ" اين جمله بيانگر وضع همان كسانى است كه در جمله قبل در باره آنان فرمود كه:" در كفر مسارعت مىكنند" مىفرمايد: نامبردگان عبارتند از منافقينى كه به زبان مىگويند ايمان آورديم ولى دلهايشان ايمان نياورده و اينكه به جاى موصوف يعنى منافقين، صفت آنان را آورده و فرموده كسانى كه چنين و چنانند خود اشارهاى است به اينكه چرا رسول خدا
(1) مجمع البيان ج 3- 4 ص 194- 193. (2) اين كتاب تذكار همه عالميان است." سوره يوسف، آيه 104". (3) پر خير و بركت است آن خدايى كه فرقان را بر بندهاش نازل كرد تا بيم دهنده همه عالميان باشد." سوره فرقان، آيه 1". (4) قرآن كتابى است شكست ناپذير، نه در عصر نزولش كسى مىتواند بر آن خرده گيرد چون حتى يك باطل در آن نيست و نه در آينده يكى از احكام حقش باطل مىشود." سوره فصلت، آيه 42".