صفحه‌ى 401
همين قرآن است. و نيكوترين امور سنتهاى ثابت و پا بر جاست و بدترين امور، امور نو ظهور و تازه درآمده است.
و نيكوترين هدايت هدايت انبياء و شريفترين كشته شدگان آنهايند كه در راه خدا شهيد شده باشند و تاريكترين كوريها كورى ضلالت بعد از هدايت و بهترين كارها آن كارى است كه نافعتر باشد. بهترين هدايتها آن هدايتى است كه پيروى گردد و بدترين كوريها كورى دل است. دست بالا (دهنده) بهتر از دست پائين (گيرنده) است. خواستهاى كه كم و به قدر كفاف باشد بهتر از آن خواستهاى است كه زياد و بازدارنده از ياد خدا باشد.
بدترين معذرتها معذرت در دم مرگ و بدترين ندامتها ندامت در روز قيامت است. پارهاى مردم كسانيند كه به نماز جمعه نمىآيند، مگر گاهبگاه، و پارهاى ديگر كسانيند كه به ياد خدا نمىافتند مگر بى اراده و نيت، و از بزرگترين خطاهاى زبان دروغ و بهترين بىنيازيها بى نيازى دل (و سيرى چشم و دل) است.
نيكوترين توشهها تقوا، و اساس حكمت، ترس از خداست، و بهترين چيزى كه در دل مىافتد يقين است، و شك و ترديد از كفر است، و دورى كردن از يكديگر عمل جاهليت، و غل و غش از چرك جهنم، و مستى، اخگر و پارههاى آتش و سرائيدن شعر از ابليس است. و شراب انبانه همه گناهان و زنان دامهاى شيطان و جوانى شعبهاى از جنون است، و بدترين كسبها رباخوارى و بدترين خوردنها خوردن مال يتيم است، و نيك بخت آن كسى است كه از ديگران پند بگيرد، و بدبخت آن كسى است كه در شكم مادر بدبخت باشد. و هر يك از شما سرانجام در خانه چهار ذراعى (قبر) قرار خواهد گرفت، و در هر امرى آخر آن را بايد نگريست و ملاك هر امرى اواخر آن است، و بدترين رباها دروغگويى است «1» و هر آيندهاى، نزديك است، و ناسزا گفتن به مؤمن فسق و قتال با او كفر و خوردن گوشت او از نافرمانى خدا و حرمت مال او مانند حرمت خون اوست. و هر كه به خدا توكل كند خدا او را كفايت كند، و هر كه صبر كند به پيروزى مىرسد، و هر كه از جرم ديگران در گذرد خداوند از جرائم او در مىگذرد، و هر كه خشم خود فرو ببرد خداوند پاداشش مىدهد، و هر كه صبر بر مصيبت كند خدا او را عوض مرحمت مىكند، و هر كه در پى انتشار فضائل خود برآيد خداوند در پى رسواييش
(1) مقايسه و تشبيه دروغ به ربا از اين نظير است كه دروغ مانند ربا و بلكه شديدتر از آن نظام زندگى افراد را بر هم مىزند و همانطور كه ربا نظام مالى اجتماع را مختل و فاسد مىسازد، گناه مذكور نيز به بدتر و شديدتر وجهى اين اختلال را ببار مىآورد، و همچنين است تهمت و افتراء و سخن چينى و شراب و قمار.