صفحه‌ى 508
به ايمان و عمل صالح، و سياق آيه بخوبى بر اين معنا گواهى مىدهد، چون آيه شريفه، مؤمنين را در سياقى مدح كرده كه در همان سياق منافقين را به كفر و اعمال زشت مذمت نموده است.
علاوه، در ساير مواردى كه خدا مؤمنين را مدح نموده و به خير و خوبى ياد كرده و به وعدههاى نيكى دلخوش ساخته همه جا گفتار خود را مقيد كرده به صورتى كه ايمان داشته باشند و عمل صالح بكنند، مانند آيه" لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ أَمْوالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً وَ يَنْصُرُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ" تا آخر آيات سهگانه «1».
و آيه" وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحِيمِ رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ" «2» كه استغفار و دعاء ملائكه در حق مؤمنين را حكايت مىكند.
و آيه" مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ ... وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِيماً" «3».
و آيه" وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ كُلُّ امْرِئٍ بِما كَسَبَ رَهِينٌ" «4» خواننده محترم در كلمه" بايمان" و جمله" كُلُّ امْرِئٍ ..."- دقت بفرمايد.
و اگر حكم در آيه مقيد به ايمان و عمل صالح نباشد، و خداوند از ايشان راضى باشد و ايشان را در هر حال چه نيكى بكنند و چه نكنند چه تقوا بخرج دهند و چه ندهند مىآمرزيد، آيه شريفه آن آيه ديگر را كه فرموده:" فَإِنَّ اللَّهَ لا يَرْضى عَنِ الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ" «5» و آيه
(1) ترجمهاش در چند صفحه قبل گذشت. (2) و طلب مغفرت كنند براى كسانى كه ايمان آوردهاند، (و چنين گويند) پروردگارا! رحمت و علمت همه چيز راى فرا گرفته، پس كسانى راى كه توبه نموده، راه تو راى دنبال مىكنند بيامرز، و آنان راى از عذاب دوزخ نگهدار، پروردگارا و در بهشتهاى عدن كه به ايشان و صلحاى از پدرانشان و همسرانشان و ذريههايشان وعده دادى داخلشان فرما. سوره مؤمن آيه 8- 7 (3) ترجمه اين آيه نيز در چند صفحه قبل گذشت. سوره فتح آيه 29 (4) و كسانى كه ايمان آوردند و ذريه ايشان نيز در ايمان به خدا دنبالشان راى گرفتند، ما ذريههاشان را به ايشان ملحق نموده چيزى از عملشان راى كم نكنيم، هر كسى در گرو اعمال خويش است. سوره طور آيه 21 (5) سوره توبه آيه 96