صفحه‌ى 512
رَحِيمٌ" جانب رجاء را قوت مىدهد.
" خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ" كلمه" تطهير" به معناى برطرف كردن چرك و كثافت از چيزى است كه بخواهند پاك و صاف شود و آماده نشو و نماء گردد و آثار و بركاتش ظاهر شود، و كلمه" تزكيه" به معناى رشد دادن همان چيز است، بلكه آن را ترقى داده خيرات و بركات را از آن بروز دهد، مانند درخت كه با هرس كردن شاخههاى زائدش، نموش بهتر و ميوهاش درشتتر مىشود، پس اينكه هم تطهير را آورد و هم تزكيه را، خيال نشود كه تكرار كرده، بلكه نكته لطيفى در آن رعايت شده است، پس اينكه فرمود:" خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً" رسول خدا (ص) را امر مىكند به اينكه صدقه را از اموال مردم بگيرد، و اگر نفرمود:" من مالهم" بلكه فرمود:" مِنْ أَمْوالِهِمْ" براى اين است كه اشاره كند به اينكه صدقه از انواع و اصنافى از مالها گرفته مىشود، يك صنف نقدينه، يعنى طلا و نقره، صنف ديگر اغنام ثلاثه، يعنى شتر و گاو و گوسفند، نوع سوم غلات چهارگانه، يعنى گندم و جو و خرما و كشمش.
و جمله" تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ" خطاب به رسول خدا (ص) است، نه اينكه وصف زكات باشد، به دليل اينكه بعدا مىفرمايد:" بها" يعنى با صدقه، و معناى آن اين است كه: اى محمد! از اصناف مالهاى مردم زكات بگير، و آنها را پاك و اموالشان را پر بركت كن.
و كلمه" صل" از" صلاة" و به معناى دعا است، و از سياق استفاده مىشود كه مقصود از اين دعا، دعاى خير به جان و مال ايشان است، هم چنان كه از سنت چنين به يادگار رسيده كه آن جناب در برابر كسى كه زكات مىداده چنين دعا مىكرده كه: خدا به مالت خير و بركت مرحمت فرمايد.
و در جمله" إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ" كلمه" سكن" به معناى چيزى است كه دل را راحتى و آرامش بخشد، و منظور اين است كه نفوس ايشان به دعاى تو سكونت و آرامش مىيابد، و اين خود نوعى تشكر از مساعى ايشان است، هم چنان كه جمله" وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ" مايه آرامشى است كه دلهاى مكلفينى كه اين آيه را مىشنوند و يا مىخوانند بوسيله آن سكونت مىيابد.
اين آيه شريفه متضمن حكم زكات مالى است، كه خود يكى از اركان شريعت و ملت اسلام است، هم ظاهر آيه اين معنا را مىرساند و هم اخبار بسيارى كه از طرق امامان اهل بيت (ع) و از غير ايشان نقل شده است.