در صحيح بخارى از ابو هريره از رسول خدا (ص) روايت آورده كه فرمود:
هيچ بندهاى داخل بهشت نمىشود مگر آنكه منزلى را كه در دوزخ دارد مىبيند منزلى را كه اگر نافرمانى كرده بود بدانجا مىرفت، و براى اين مىبيند تا شكرش بيشتر شود، و هيچ بندهاى داخل آتش نمىشود، مگر آنكه آن منزلى كه در بهشت دارد، و اگر خوبى مىكرد بدانجا منتقل مىشد، مىبيند تا حسرتش بيشتر شود «1».
در اين معنا روايات بسيارى از طرق عامه و خاصه وارد شده كه بعضى از آنها در تفسير اوائل سوره مؤمنون گذشت.
و در تفسير برهان از ابن بابويه به سند خود از حفص بن غياث از امام صادق (ع) روايت آورده كه فرمود:
منظور از" يوم التلاق" روزى است كه اهل آسمان و زمين به هم بر مىخورند، و منظور از" يوم التناد" روزى است كه اهل دوزخ اهل بهشت را نداء مىكنند كه:
" أَفِيضُوا عَلَيْنا مِنَ الْماءِ أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ- كمى از آن آب و يا از آنچه خدا روزيتان كرده به ما افاضه كنيد"، و منظور از" يوم التغابن" روزى است كه اهل بهشت اهل آتش را مغبون مىكنند، و منظور از" يوم الحسرة" روزى است كه مرگ را مىآورند و ذبح مىكنند، ديگر كسى دچار مرگ نمىشود «2».
و در ذيل آيات اول سوره مورد بحث عدهاى از روايات وارد شده كه آيات را مربوط به شؤون ولايت دانسته، مانند روايتى كه مىگويد:
منظور از ايمان و كفر ايمان به ولايت و كفر به آن در روز اخذ ميثاق است «3»، و روايتى كه مىگويد:
مراد از بينات ائمه هدى (ع) هستند «4»، و رواياتى كه مىگويد:
مراد از نور، امام است «5»، و بايد دانست كه همه اين روايات به باطن آيات نظر دارند، و به هيچ وجه جنبه تفسير الفاظ آيه را ندارند.
(1) صحيح بخارى، ج 8، ص 146. (2) تفسير برهان، ج 4، ص 342، ح 1. (3) نور الثقلين، ج 5، ص 338. (4 و 5) نور الثقلين، ج 5، ص 341.