رسول خدا (ص) برخورد، كه آن جناب در بطن النخل بود، و در آنجا عذر خواهى كردند كه ما مثل مشركين پنداشتيم خدا احدى را بعد از مردن زنده نمىكند، و در آن هنگام از جنيان هفتاد و يك هزار نفر بودند، و با رسول خدا (ص) بر اين پيمان بيعت كردند كه نماز و روزه و زكات و حج و جهاد را انجام دهند، و خيرخواه مسلمانان باشند، جنيان پذيرفته و از اينكه قبلا عليه خدا سخنان دور از حق گفته بودند، عذرخواهى كردند «1».
مؤلف: بيعت" جنيان" با پيامبر (ص) كه نماز و روزه و ساير واجبات را بجاى آورند مطلبى است كه خداى تعالى آن را تصديق فرموده، آنجا كه در اوائل همين سوره سخن آنان را حكايت كرده كه گفتند:" فَآمَنَّا بِهِ"، و نيز گفتند:" وَ أَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدى آمَنَّا بِهِ" و اما اينكه عبادات جنيان و مخصوصا زكات و جهادشان به چه نحو است، براى ما مجهول است، و عذرخواهى اول آنان هم خيلى براى ما روشن نيست.
و در تفسير قمى به سند خود از زراره روايت كرده كه گفت: من از امام باقر (ع) از آيه" وَ أَنَّهُ كانَ رِجالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزادُوهُمْ رَهَقاً" پرسيدم. فرمود: رسم دوره جاهليت اين بود كه مردى راه مىافتاد تا به نزد كاهن برود، و معتقد بود شيطان به كاهن وحى مىكند، و از كاهن مىخواست تا به شيطان بگويد فلان شخص به تو پناه برده «2».
و نيز در همان كتاب در تفسير آيه" فَمَنْ يُؤْمِنْ بِرَبِّهِ فَلا يَخافُ بَخْساً وَ لا رَهَقاً" آمده كه فرمود:" بخس" به معناى نقصان و" رهق" به معناى عذاب است «3».
و از عالم سؤال شد آيا مؤمنين از جن داخل بهشت مىشوند؟ فرمود: نه، و ليكن خداى تعالى بين بهشت و دوزخ حظيرهها و دشتهايى دارد كه مؤمنين جن و فاسقان شيعه در آنجا منزل مىكنند «4».
مؤلف: گويا منظور از اين حظيرهها بعضى از درجات بهشت باشد، كه پايينتر از بهشت صالحان است.
اين را هم بايد دانست كه در بعضى از روايات از طرق ائمه اهل بيت (ع) هدى و طريقه بر ولايت على (ع) تطبيق شده «5». كه صرفا همان تطبيق كلى بر مصداق است نه تفسير.
(1) احتجاج، ج 1، ص 222. (2 و 3) تفسير قمى، ج 2، ص 389. (4) تفسير نور الثقلين، ج 5، ص 437. (5) اصول كافى، ج 1، ص 359.