دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

بيست هزار دينار رسيد. برخى روايت كرده‏اند كه عثمان، دخترش را به همسرى مروان بن حكم در آورد و يك پنجم اين مال را به او داد. ¹

1093 .أنساب الأشراف ـ به نقل از عبد اللّه‏ بن زبير ـ: در سال بيست و هفتم هجرى، عثمان، ما را براى جنگ به افريقا گسيل داشت. عبد اللّه‏ بن سعد بن ابى سَرح، به غنيمت‏هاى پر ارزشى دست يافت و عثمان، يك پنجم (خُمس) غنيمت‏ها را به مروان بن حكم بخشيد. ²

1094 .تاريخ أبى الفداء: عثمان، فَدَك ³ را به مروان بن حكم داد، در حالى كه آن، صدقه پيامبر خدا بود كه چون فاطمه عليه‏السلام به عنوان ميراث، مطالبه‏اش كرد، ابو بكر از پيامبر خدا روايت كرد كه: «ما پيامبران، آنچه را بر جاى مى‏نهيم، صدقه است، نه ارث».

فدك، پيوسته در دست مروان و پسرانش بود، تا آن كه عمر بن عبد العزيز، خليفه شد و آن را از تصرف‏كنندگانش گرفت و صدقه‏اش گردانْد. ⁴

1095 .شرح نهج البلاغة: هنگامى كه عثمان، دخترش اُمّ اَبان را به همسرى مروان در آورد، فرمان داد تا از بيت المال، صد هزار [درهم] به وى بدهند.

پس، زيد بن ارقم، مسئول بيت المال، كليدها[ى بيت المال [را آورد و جلوى عثمان نهاد و گريست.

عثمان گفت: «آيا به خاطر اين كه صله رحم مى‏كنم، مى‏گريى؟».

1 -  تاريخ اليعقوبى: 2/165 . نيز، ر. ك: الجمل: 183 .

2 -  أنساب الأشراف: 6/136، تاريخ الطبرى: 4/256، شرح نهج البلاغة: 3/37 .

3 -  فدك، آبادى‏اى در حجاز با فاصله سه روز راه از مدينه است كه براى يهوديان بود و پس از فتح خيبر، خداوند در دل‏هاى صاحبانش هراس افكند و بر سر نصف محصول آن با پيامبر صلي الله عليه و آله مصالحه كردند و پيامبر صلي الله عليه و آله پذيرفت و به او اختصاص يافت؛ چون آن را با جنگ نگرفته بود. پيامبر صلي الله عليه و آله آن را به جگر گوشه‏اش فاطمه عليه‏السلام بخشيد و سپس ابو بكر، آن را از او گرفت. (معجم البلدان: 4 / 238)

4 -  تاريخ أبى الفداء: 1/169 . نيز، ر. ك: شرح نهج البلاغة: 1/198، المعارف، ابن قتيبه: 195 .