بود و همه پيشنهادهاى سازشكارانه و متضاد با احقاق حقوق و مبتنى بر پايمال شدن بيت‏المال را با قاطعيت، رد كرده بود.

سياست اصلاح فرهنگى

در بخش‏هايى از دانش‏نامه اميرالمؤمنين عليه السلام ، چرايى و چگونگى قيام مردم عليه حكومت عثمان، گزارش شده است كه از جمله مهم‏ترين آنها خيزش در هدفگيرى و حركت عليه فساد ادارى و مفاسد اقتصادى بود. ¹ مردم، از گشاده‏دستى‏ها و خودى‏نوازى‏هاى بى‏مبنا، به ستوه آمده بودند و حاكميت‏هاى ناشايسته و زمامداران نالايق و بى‏كفايتى را كه فقط وابستگى به خليفه، باعث نصب آنها شده بود، برنمى‏تابيدند. از اين روى، دگرگونى‏هاى ادارى و مبارزه با فساد اقتصادى، زمينه‏اى كاملاً مساعد داشت. بدين‏سان، على عليه السلام اصلاحات ادارى و اقتصادى را با همه مشكلاتى كه درپى داشت، از آغازين روزهاى حكومتْ شروع كرد. امّا به انجام رساندن اصلاحات فرهنگى و فكرى و مبارزه با دگرسانى‏هاىِ ارزشى و تحريف‏هايى كه در ابعاد مختلف در حكومت اسلامى روى داده بود، زمينه مساعدى نداشت. على عليه السلام بايد درنگ مى‏كرد، زمينه را آماده مى‏ساخت و مبارزه را آغاز مى‏كرد. به ديگر سخن، آن حركت، نيازمند ثبات بيشتر و استقرار فزون‏تر در حكومت بود. چنين بود كه على عليه السلام فرمود:

لَو قَدِ استَوَت قَدَمايَ مِن هذِهِ المَداحِضِ لَغَيَّرتُ أشياءَ. ² اگر گام‏هايم از اين فتنه‏ها استوار آيد، امورى را دگرگون خواهم كرد.

امام، به آسانى و بدون درنگ، نمى‏توانست به آنچه در طول 25 سال ريشه

1 -  ر.ك: ج 3، ص 157 (موجبات شورش بر عثمان).

2 -  ر.ك: ص 162، ح 1350.