فَقَدِ اهتَدى، ومَن خالَفَ سُنَّتي فَقَد ضَلَّ وكانَ عَمَلُهُ في تَبابٍ، أما إنّي اُصَلّي وأنامُ، وأصومُ واُفطِرُ، وأضحَكُ وأبكي، فَمَن رَغِبَ عَن مِنهاجي وسُنَّتي فَلَيسَ مِنّي. 1
براى هر عبادتى انگيزهاى وجود دارد كه بعدا به سستى مىگرايد. هر كس كه انگيزه عبادتىاش وى را به سنّت من بكشاند، هدايت شده است و آن كه با سنّت من مخالفت كند، گمراه شده است و كردارش بر زيان است. من نماز مىگذارم، مىخوابم، روزه مىگيرم، افطار مىكنم، مىخندم و گريه مىكنم. هر كس از روش و سنّت من روى گرداند، از من نيست.
پيامبر صلي الله عليه و آله در آينه زمان، كسانى از امّتش را مىديد كه به لحاظ افراط و تندروى، در برابر حق مىايستند و پافشارى بر موضع، باعث مىشود كه از دين الهى و حقايق آن فاصله گيرند. آن بزرگوار در مقامى فرمود:
إنَّ أقواما يَتَعَمَّقونَ فِي الدّينِ يَمرُقونَ مِنهُ كَما يَمرُقُ السَّهمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ. 2گروههايى از مردم، در دين، سختگيرى مىكنند و از آن دور مىگردند، چون دور شدن تير از كمان.
و در كلامى براى نشان دادن چگونگى چهرههاى اينگونه كسان فرمود:
إنَّ فيكُم قَوما ويَدأَبونَ ويَعمَلونَ حَتّى يُعجِبُوا النّاسَ وتُعجِبَهُم أنفُسُهُم. يَمرُقونَ مِنَ الدّينِ كَما يَمْرُقُ السَّهمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ. 3 در بين شما گروهى هستند كه عبادت مىكنند و مردم را از عبادت خود، به شگفتى وا مىدارند و پيش خود به عُجب، گرفتار مىگردند و چون گريز تير از كمان، از دين مىگريزند.
1 - الكافى: 2/85/1. نيز، ر. ك: كنز العمّال: 16/276/44439. 2 -
مسند ابن حنبل: 4 / 318 / 12615 از انس بن مالك. 3 - مسند ابن حنبل: 3 / 189.