از نظر آقاي دكتر زرين كوب ، اسلام به دنيايي پا گذاشت كه در حال ركود و جمود بود ، اسلام با تعليمات مبني بر جستجوي علم و ترك تعصبات قومي و مذهبي و اعلام امكان همزيستي با اهل كتاب غلها و زنجيرهايي كه به تعبير خود قرآن به دست و پا و گردن مردم جهان آن روز بسته شده بود پاره كرد و زمينه رشد يك تمدن عظيم و وسيع را فراهم ساخت . پروفسور ارنست كونل آلماني ، استاد هنر اسلامي در دانشگاه برلين ، در سالهاي 1964 - 1935 در مقدمه كتاب هنر اسلامي مي گويد . اشتراك در معتقدات ديني در اينجا تأثيري قويتر از آنچه در دنياي مسيحيت وجود دارد بر فعاليتهاي فرهنگي ملل مختلف داشته است . اشتراك در مذهب باعث شده تا بر روي اختلافات نژادي و سنن باستاني ملتها " پل " بسته و از فراز آن نه تنها علائق معنوي بلكه حتي آداب و رسوم كشورهاي گوناگون را به طرز حيرت انگيزي در جهت روشن و مشخصي هدايت نمايد ، چيزي كه بيش از همه در اين فعل و انفعال جهت ايجاد وحدت و پاسخ به جميع مسائل زندگي قاطعيت داشت ، قرآن بود . انتشار قرآن به زبان اصلي و فرمانروايي مطلق خط عربي ، پيوندي به وجود آورد كه تمام دنياي اسلام را به هم مربوط ساخت و عامل مهمي در خلق هر نوع اثر هنري گرديد ، تباين در هنر ديني و غير ديني آنطور كه دنياي غرب مي شناسد در اينجا به كلي از بين رفته است . البته عبادتگاهها به علت احتياجات عملي ، شكل معماري خاصي پيدا كرده اند ولي تزيين آنها درست مطابق قواعدي بوده كه در مورد ابنيه غير ديني هم رعايت شده است ( 1 ) . ايضا مي گويد : آنچه در اينجا كمال اهميت را دارد اينست كه با وجود برخوردهاي شديد سياسي در قرون وسطي ، بين تمام كشورهاي اسلامي روابطي وجود داشت كه نه تنها معاملات تجاري را رونق مي داد ، بلكه امكان توسعه و تبادل پيشرفتهاي فرهنگي را نيز ميسر مي ساخت . سفرنامه هاي جهانگردان و جغرافيدانان بزرگ عرب حاكي از آن است كه چگونه مردم يك كشور از مزاياي كشورهاي ديگر مطلع بوده اند . بنابراين جاي هيچگونه تعجبي نيست اگر مي بينيم كه كشفيات تكنيكي جديد و پيشرفتهاي هنري با سرعت به همه جا راه پيدا كند . هر كس در مكتب جهان بيني غربي تعليم ديده است بايد پيش خود مجسم كند كه در دنياي اسلام شرائط اوليه ديگري حكمفرما بود و اين شرائط بيش از هر چيز در خلق آثار هنري مؤثر بود ( 2 ) . آنچه اين دانشمند مي گويد اگر چه مخصوص ايران نيست ، و شامل تمام قلمرو اسلامي مي شود ولي به هر حال شامل ايران هم هست نكته جالب در بيان اين دانشمند اينست كه مي گويد مسلمانان از نژادهاي مختلف بر روي اختلافات