يكى از زيارتگاههايى كه پس از مقبره حضرت زينب كبرى(س) مورد توجه مذاهب اسلامى و بويژه شيعه مى باشد، مقبره و حرم «رقيّه سلام الله»، دختر معصوم و كودك خردسال امام حسين(ع) است. بر اساس گزارشات منابع، آن حضرت شش پسر و سه دختر داشته اند. دختران ايشان عبارت بودند از
1 ـ «سكينه» دختر رباب بنت امرءالقيس و خواهر على اكبر
2 ـ «فاطمه» دختر ام اسحاق بنت طلحة بن عبدالله
3 ـ «زينب» كه او نيز خواهر فاطمه و هر دو از يك مادر بوده اند. در بيشتر منابع به نام اين سه دختر اشاره شده و كمتر از رقيّه نامى ديده مى شود(65).
احتمال مى رود رقيّه نام ديگر زينب بوده باشد; و اينكه از زينب، بر خلاف فاطمه و سكينه، نقش مؤثر و فعالى در كربلا گزارش نشده، بنظر مى رسد وى كودكى بيش نبوده، كه بايد در سال 57 هجرى در مدينه بدنيا آمده باشد.
در هر حال او همراه ساير اهل بيت امام حسين(ع) و زينب كبرى سلام الله به اسارت درآمده و در مكانى كنار «باب الفراديس» ـ كه در آن زمان خرابه اى بود ـ استقرار يافت. رقيّه در اين زمان چهار ساله بود كه بهانه پدر مى كرد و يزيد لعنة الله دستور داد سر مبارك پدر را نزد او ببرند. چون رقيه آن سر خونين را ديد از غم و اندوه فراوان پس از چند روز وفات يافت(66).
آن معصومه را كنار آن مكان كه مقبره اى عمومى به نام «مقبره باب الفراديس» بود بخاك سپردند. اين مقبره در شمال غربى محله قديمى دمشق و كنار باب الفراديس قرار داشت. در ابتدا سلاطين ايوبى بر قبر او مقبره اى كوچك ولى زيبا ساختند; سنگ قبرى كه بر وى نهاده شد از سنگ موزائيك تزئين شده به وسيله عاج و مرمر بود كه اطراف آن را ضريح زيبايى احاطه كرده بود و بر فراز آن نيز گنبد و عمارتى بنا شد. مكان ياد شده كه از همان ابتدا بصورت مسجد و مقبره بود، در سال 1125 هجرى مورد بازسازى قرار گرفت و در سال 1323 هجرى نيز(67) بوسيله ميرزا على اصغرخان امين السلطان صدراعظم ناصرالدين شاه دوباره ترميم شد. در آن زمان سه كتيبه سنگى در داخل حرم در سمت محراب شبستان آن ديده مى شد. در كتيبه اول چند حديث در فضايل اهل بيت و نام ميرزا بابا مستوفى گيلانى بعنوان تعمير كننده بقعه مقام رقيه به تاريخ 1125 هجرى ديده مى شد. در كتيبه دوم به مكان دفن ملك كامل ناصرالدين محمد كه در سال 880 هجرى در اين مكان مدفون شده بود اشاره و بر كتيبه سوم نيز چند بيت شعر نوشته شده بود(68).
چون فضاى اين مكان گنجايش زوار را نداشت مرحوم شيخ نصرالله خلخالى در صدد توسعه مقبره و حرم برآمد; لذا خانه هاى اطراف را با كمك مردم خَيّرِ محل خريدارى كرد ولى عده اى راضى نشدند و به همين منوال باقى بود تا در سال 1363 هجرى شمسى به گفته جناب حجة الاسلام فهرى زنجانى نماينده مقام معظم رهبرى در سوريه، با خريد آن خانه ها و پرداخت چندين برابر قيمت آنها، امر پى ريزى بناى جديد حرم از سوى جمهورى اسلامى و با حضور مقامات سوريه آغاز شد.
مساحت ساختمان، حرم بيش از چهارهزار متر مربع است كه ششصد متر مربع از آن صحن و فضاى باز است و بقيه را حرم و شبستان آن و مسجد ديگرى كه در مجاورت ضريح ساخته شد تشكيل مى دهند.
نوع معمارى كه اكنون در بناى حرم بكار رفته معمارى ايرانى اسلامى است. صحن مسجد كه گرداگرد آن بصورت ايوانى باندازه يك و نيم متر مسقف است با ستونهاى بسيار زيباى سنگى سفيد و بصورت كنگره اى ساخته شده اند. گنبد آن بكلى تعويض و براساس معمارى ايرانى ساخته شده و دوازده ستون مرمرين در داخل حرم آن را نگهداشته اند. گرداگرد سقف و ديواره ها نيز كاشيكارى است.
ضريح حرم كه از دوران «امين السلطان» صدراعظم ناصرالدين شاه مانده بود در سال 1372 شمسى با ضريح ديگرى كه بوسيله چهل تن از هنرمندان برجسته اصفهانى به صورتى بسيار زيبا و تحسين برانگيز ساخته شده تعويض گرديد. البته ضريح قبلى برداشته نشد بلكه در داخل ضريح جديد قرار گرفت. نگارنده خود در مراسم تعويض آن حضور داشته و تلاشهاى شبانه روزى سازندگان و عشق آنان به اهل بيت را شاهد بوده است. هر چند كه اين ضريح تقريباً 5/1 برابر ضريح قبلى است و بعلت بزرگى زياد با سن حضرت رقيّه و كودكى وى تناسبى ندارد ليكن از شاهكارهاى هنر اسلامى بوده و قابل تقدير وستايش است.
كنار حرم مطهر بازارى است كه در طول تاريخ اسلامى به «سوق العماره» معروف بوده است و باب الفراديس مذكور نيز در داخل اين بازار و حدود بيست مترى مقام حضرت رقيّه قرار دارد. شايان گفتن است كه از سمت شمال حرم به جامع اموى نيز راه است.