سوم. اسباب تحقق ولايت

پس از شناخت معناي ولايت و علم به تحقق ولايت و انواع آن در خارج، در اين فصل از موجبات تحقق ولايت خدا در جان انسان سخن به ميان مي‏آيد. اين فصل از مهم‏ترين مباحث ولايت است، زيرا شناخت اسباب و موجبات تحقق ولايت، راه رسيدن به مقام والاي ولايت را به انسان نشان مي‏دهد و زمينه را براي «ولي الله» شدن هموار مي‏كند.

خداي سبحان راه‏هايي را ذكر مي‏كند كه اگر سالك آن راه را طي كند، به خدا نزديك مي‏شود و در اثر قرب الهي، هم خود ولي الله مي‏شود و هم «الله» ولي او خواهد شد. انجام هر عملي كه في‏نفسه صلاحيت تقرب به خدا را داشته باشد و عامل نيز آن عمل را براي خدا انجام دهد؛ يعني در انجام عمل، هم حسن فعلي لحاظ گردد و هم حسن فاعلي، زمينه تقرب به خدا را فراهم مي‏كند و اگر بنده‏اي به خدا نزديك شد، مي‏تواند از قرب او بهره‏بگيرد؛ به عبارت ديگر هنگامي كه انسان مؤمن با انجام اعمال صالح به خدا نزديك شد، تحت ولايت خدا قرار مي‏گيرد و از قرب او بهره‏مند مي‏شود.

انسان آغازگر ولايت

به لحاظ اين‏كه ولايت در نتيجه تقرّب به خدا براي انسان حاصل مي‏شود، بايد آغازگر ولايت انسان باشد، زيرا از طرف خداي سبحان خواه ناخواه اين قرب حاصل است. خداوندي كه به همه چيز آگاه است و به همه امور احاطه دارد، معقول نيست كه از چيزي دور باشد.