از رسالتهاي اساسي قرآن در بهبود ادب معاشرت، بنيانگذاري جامعه برين ومتمدّن راستين، و صدور دستور داشتن حُسن ظن به چنين اجتماعي است. گرچه در جامعه تباه، وظيفه نخستين افراد خوشگماني نيست، ليكن در جامعه صالح دستور نخستْ گمان خوب نسبت به ديگران داشتن است؛ (إِجْتَنبُوا كثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بعض الظَّنِّ إِثمٌ)[1].
روح از نشأه غيب است و بدن در قلمرو شهادت، و اصالت از آنِ غيب است كه واسطه فيض خداي سبحان است و مستفيضهاي نشأه شهادت را برخوردار مينمايد. بنابراين، اوصاف روح كه مهمترين آنها اعتقاد است اصل ميباشد و تأمين نيازهاي بدن كه در گرو مسايل مالي و مادي يعني اقتصاد است، فرع ميباشد. گرچه اقتصاد در فرهنگ قرآنْ روبناست، نه زيربنا، ليكن اسلام هرگز نسبت به ساير مسايل روبنايي و فرعي بياهميّت نبوده و نيست.
مال و آنچه جداي از حقيقت روح آدمي است، كمال انسان محسوب نميشود، بلكه وسيله رفع نيازهاي طبيعي است، و چون تهيّه وسايل آن بدون رنج نيست، مقدار معقولي از كشش درون و لذّت تملك در نهان طبيعي انسان (نه فطري وي) ذخيره شده است تا به بها و بهانه آن رنج تحصيل مال تحمّل شود.
[1] ـ سوره حجرات، آيه 12.