رابطه علم با ترس از خدا

مؤمن غير عالِم تنها يك درجه دارد، ولي براي مؤمن عالِم درجاتي است؛ (يرفعِ الله الّذين امنوا منكم والّذين اُوتوا العلم درجات)[1]. مؤمن عالِم با بهره‏مندي از اين درجات خدا را مي‏شناسد و بر وحدانيّت او گواهي مي‏دهد و از مقام كبريايي حضرتش مي‏هراسد؛ (إنّما يخشي الله من عباده العلمؤا)[2]، همانند فرشتگان كه از خداوند مي‏هراسند؛ (وهم من خشيته مشفقون).[3]

دانشمند مؤمن از بركت بيداري خود فروغ حق را مي‏بيند و جمال وحي را مي‏شناسد و بِدان گردن نهاده و به آن مي‏گرود و در آستان حق خضوع مي‏كند، زيرا خشوع و خشيت در پيشگاه حق اثر قطعي علم راستين است؛ (ويري الّذين أُوتوا العلم الّذي أُنزل إليك من ربّك هو الحقّ)[4].

امام صادق(عليه‌السلام) مي‏فرمايد: آن چنان از خداوند بترس كه گويا حضرتش را مشاهده مي‏كني، زيرا اگر تو خدا را نمي‏بيني، خداوند تو را مي‏نگرد و اگر مي‏پنداري كه خداوند تو را نمي‏بيند، كفر ورزيده‏اي و اگر بداني حضرتش تو را مي‏نگرد و با اين حال، آشكارا در برابر او گناه كردي، حضرت خداوندي را در رديف كم‏ترين بينندگان قرارداده‏اي:

خف الله كأنّك تراهُ وإن كنتَ لا تراهُ فإنّه يراك وإن كنتَ تري أنّه لا يراك فقد كفرتَ وإن كنتَ تعلم أنّه يراك ثمّ برزتَ له بالمعصية فقد جعلتَه من أهون الناظرين عليك[5].

[1] ـ سوره مجادله، آيه 11.

[2] ـ سوره فاطر، آيه 82.

[3] ـ سوره انبياء، آيه 82.

[4] ـ سوره سبأ، آيه 6.

[5] ـ اصول كافي، ج2، ص86.