خطر منافقان

برخي از مفسران اهل سنّت گفته‏اند:

اگر ولايت و امامت علي بن ابي طالب از طرف خدا و پيامبر اكرم‏صلي الله عليه و آله و سلم بيان و ابلاغ شده بود، به مقتضاي آيه (اليوم يئس الذين كفروا من دينكم فلا تخشوهم و اخشون)[1]، هيچ‏كس قدرت انكار يا تغيير آن را نداشت و همه آن را مي‏پذيرفتند، ليكن چون امّت آن را نپذيرفت، معلوم مي‏شود كه امامت او دستور خدا و پيامبر نبوده است[2].

مفسر مزبور از اين نكته غفلت كرده است كه خداوند نفرمود، امروز كافران و «منافقان» از دين شما نوميد شدند، بلكه تنها سخن از نوميدي كافران (مسيحيان، يهوديان و بت‏پرستان) است. كافران كه در پي مبارزه با اصل دين و براندازي نظام نوپاي اسلامي بودند، چون دين و امّت به رهبر معصوم متكي شد، نا اميد شدند، ليكن خطر منافقان كه بدترين دشمن داخلي هستند، هم‏چنان وجود داشت. از اين رو، خداي سبحان در ذيل آيه فرمود: از من بترسيد و دشمنان داخلي بودند كه از خدا نهراسيدند و حقّ را كتمان و دروغ را جعل كردند.

بنابراين، آيه شريفه نمي‏گويد كه خطر منافقان بر طرف شده است، بلكه در آيه قرينه‏اي برخلاف مدعاي اين مفسر است، زيرا پس از آن كه از نا اميدي كافران خبر مي‏دهد و از منافقان نامي نمي‏برد، مي‏فرمايد: اكنون كه كافران نوميد شدند، از من بهراسيد و اين هشداري بود تا مسلمانان مراقب خطر منافقان و نفاق باشند.

بنابراين، اگر مسلمانان از خدا پروا نكرده و به نفاق آلوده شدند و با برافروختن آتش جنگ‏هاي داخلي فتنه كردند، دين و نظام اسلامي آسيب مي‏بيند. پس آيه ناظر به نوميدي دشمن بيروني است، نه همه دشمنان تا شامل منافقان نيز بشود.

جمله (واخشون) نشان مي‏دهد كه اگر مسلمانان از خدا نهراسيدند و از دين پاسداري نكردند، اين نعمت بزرگ از آنان گرفته مي‏شود. امروز نيز اگر مسلمانان بر اثر هراس از خدا گرفتار نفاق و ضعف داخلي نشوند، كافران از براندازي دين و نظام ديني نا اميد هستند. هر خطري كه اسلام و جهان اسلام را تهديد مي‏كند، بر اثر ضعف و نفاق در درون جوامع اسلامي است.

[1] ـ سوره مائده، آيه 3.

[2] ـ تفسير كبير، ج6، ص 141.