پس در واقع پيروان واقعي كتاب و سنت بايد برآنها اشكال كنند كه شما باطناً موحد نيستيد. بايد به آنان گفت: خدا نه در دنيا ديده ميشود و نه در آخرت: (لا تدركه الأبصار وهو يدرك الأبصار)[1]. آنها در مسائل اعتقادي و اصول كلامي بسيار فقير و آسيبپذيرند، ولي چون مظاهر رسمي دين و اماكن مقدسه در چنگال آنهاست: «فإنّ هذا الدّين قد كان أسيراً فيأيدي الأشرار، يُعمل فيه بالهوي وتُطلب به الدنيا»[2]، در آن فضا، گاه فقط امكان دفاع و پاسخگويي به امثال شبهات مذكور وجود دارد. البته در همه مواردْ لازماست كه مفاهمه بر محور ادب و حُسن برخورد و با حكمت، موعظه و يا جدال احسن باشد.
اگر قرآن در اسارت مدعيانِ دروغين نبود و بيان حقايق آن آزاد بود، به آنان گفته ميشد: مگر اين نيست كه خداي سبحان در قرآن كريم، وجود مبارك رسول اكرمصلي الله عليه و آله و سلم را مجراي فيض خود دانسته و ميگويد: خدا و پيامبر او آنان را غني و توانگر كرد؟: (أغناهم الله ورسوله من فضله)[3].
در حديث است كه امام صادق(سلام الله عليه) پس از صرف غذا فرمود: «الحمدلله ربّ العالمين. اللهم هذا منك ومن رسولك». ابوحنيفه به اين كلام بهگمان شركآلود بودن آن اعتراض كرد. امام صادق در پاسخ فرمود: واي بر تو! خداوند در قرآن فرمود:
(وما نقموا إلا أن أغناهم الله ورسوله من فضله)[4] و (ولوأنهم رضوا ما اتاهم الله ورسوله وقالوا حسبنا الله سيؤتينا الله من فضله ورسولُه)[5].
[1] ـ سوره انعام، آيه 103. [2] ـ نهج البلاغه، نامه 53، بند 71 ـ 70. [3] ـ سوره توبه، آيه 74. [4] ـ همان. [5] ـ سوره توبه، آيه 59.