موساي كليم(عليه السلام) آنگاه كه به مقام والاي نبوّت باريافت، خداوند مهمترين قرار را با وي در ماههاي حج گذاشت و از آنجا كه انتخاب مدّت قرار، در اختيارمتكلم بود، نه بر عهده كليم حق، خداوند به آن حضرت فرمود: چهلشبمهمانمن خواهي بود: (وواعدنا موسي ثلثين ليلة وأتممناها بعشر فَتَمّ ميقات ربّه أربعين ليلة)[1]. اين اربعين از آغاز ذيقعده شروع شد و تا دهم ذيحجهبه طول انجاميد كه اوج مراسم حج و زيارت بيتاللهالحرام، در اين اربعين است.
ماه ذيقعده و دهه اول ذيحجه، بهترين فرصت براي اربعينگيري است. نيل به مقامات معنوي، حداقل چهل شبانهروز پياپي جهاد و تلاش خالصانه ميطلبد، و آنان نيز كه به كمالي دستيافتهاند چنين كردهاند: «ما أخلص عبدٌ لله عزّوجلّ أربعين صباحاً إلاّ جرت ينابيع الحكمة من قلبه علي لسانه»[2]؛ هر كس چهل روز در همه شئون خالصانه براي خدا قدم بردارد، چشمههاي حكمت از قلبش بر زبانش جاري ميشود. گرچه اين اقدام منحصر به ايام و ماههاي خاصي از سال نيست، ليكن ماهذيقعده و دهروز نخست ذيحجه ميعاد الهي است: (وواعدنا موسي ثلثين ليلة وأتممناها بعشر فتمّ ميقات ربّه أربعين ليلة)، و يكي از مصاديق بارز (والفجر* وليالٍ عشر)[3] نيز دهه نخست ذيحجه است. البته گرچه برخي، عزلت را نيز از شرايط اربعينگيري دانستهاند، ليكن بايد توجه داشت انزواي از دنيا كه ممدوح است و بدان ترغيب شده، غير از انزواي از خلق دنيا و جامعه و مسئوليتهاي اجتماعي است.
در برخي تفاسير آمده است كه موساي كليم(عليه السلام) آن چهل روز و شب، روزه بود[4].
[1] ـ سوره اعراف، آيه 142. [2] ـ بحار، ج 67، ص 242. [3] ـ سوره فجر، آيات 2 ـ 1. [4] ـ درّ المنثور، ج 3، ص 536 ـ 535.