عالم.
توضيح: شموليت در اطلاق شمولى به معنى تكثر حكم است به تكثر افرادش به لحاظ مقام اثبات، و به اين ترتيب از شئون عالم تحليل و مجعول است. ولى در مقام جعل حكم به نحو قضيه حقيقيه (ر.ك.ش.11) جعل مى شود بنابراين شموليت در اطلاق شمولى در مرتبه مفاد دليل و جعل نيست.
1. دليل وجود اين قرينه زايد كه ايجاد همه افراد طبيعت ممكن نيست (خويى).
2. اصل در قرينه حكمت اطلاق بدلى است و شمولى بودن قرينه زايد مى خواهد; زيرا طبيعت بر فرد واحد هم منطبق است (محقق عراقى). پاسخ مصنف: اصل در قرينه حكمت شمولى بودن است و بدليت قرينه مى خواهد زيرا حكم على السواء نسبت به همه افراد طبيعت سارى مى شود.
1. اطلاق در متعلق نهى مقتضى شموليت است زيرا طبيعت باانعدام تمام افرادش منعدم مى شود.
2. اطلاق در متعلق امر مقتضى بدليت است.
1. ادات عموم براى استيعاب همه افرادِ مراد از مدخول است و مراد از مدخول با جريان مقدمات حكمت محدوده اش مشخص مى شود; اين نظريه به معناى لغويت ادات است.
2. ادات براى استيعاب كل ما يصلح المدخول للانطباق عليه يعنى همان طبيعت است.