شيعه در لغت، به معناى پيروان و ياران است و بر مفرد و تثنيه و جمع و نيز بر مذكر و مؤنث به طور يكسان اطلاق مىشود.(64) در اصطلاح، شيعه به پيروان على عليه السلام گفته مىشود كه معتقد به امامت و خلافت بلافصل او از طريق «نصب» و «نص» پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله هستند.(65)
درباره زمان پيدايش شيعه سخنان بسيارى گفته اند، اما به نظر مىرسد شيعه، به همان معناى مذكور، در زمان پيامبر صلّى الله عليه وآله نيز مطرح بوده است و تعبير «شيعة على» بارها در سخنان آن حضرت به كار رفته است. البته وضعيت شيعه در زمانهاى مختلف به يك صورت نبوده است. اما عنصر اساسى براى تشيع كه اعتقاد به امامت على عليه السلام از طريق نص است از ابتداى اسلام و در همه دوره ها در ميان شيعه ديده مىشود.