عدالتخواهى‏

از بارزترين مفاسد حكومت اموى، ظلم به مردم وناديده گرفتن حقوق آنان بود واز بارزترين محورهاى قيام عاشورا نيز عدالتخواهى وستم ستيزى بود.

عدالت، فرمان خدا ورسول است ودامنه آن همه امور زندگى را در برمى گيرد، حتّى رفتار عادلانه ميان فرزندان را. ولى جهت بارز وعمده آن. عدالت اجتماعى ومراعات حقوق افراد از سوى حكومتهاست و(حكومت جائر) و(سلطه ستم) از زشت ترين منكراتى است كه بايد با آن مبارزه كرد.

امويان هم به اهل بيت پيامبر ستم كردند، هم ميان بندگان خدا رفتارى ظالمانه وروشى براساس طغيان وعدوان پيش گرفتند. تكليف اسلامى هر مسلمان ايجاب مى كرد كه با ستم مبارزه كند، بويژه كسى همچون اباعبدالله عليه السلام كه در موضع (امام حق)، تكليف سنگين تر وبيشترى داشت. آن حضرت در يكى از سخنرانيهاى خويش، با استناد به سخن حضرت رسول صلّى الله عليه وآله وسلّم كه قيام عليه سلطه جائرانه را لازم مى شمارد، خود را شايسته ترين فرد براى قيام جهت تغيير حكومت وساختار سياسى قلمداد فرمود،(425) در سخن ديگرى بنى اميّه را اهل ستم به عترت پيامبر دانست: (و تَعَدَّتْ بَنُواُمَيَّةَ عَلَيْنا) (426). ودر نامه اى كه به بزرگان كوفه نوشت، تكليف ومشخّصه امام راستين را حكومت طبق قرآن وقيام به قسط وحق برشمرد: (فَلَعَمْرى مَا الاِْمامُ اِلا الْحاكِمُ بِالْكِتابِ، الْقائِمُ بِالْقِسْطِ).(427)

در سخن ديگر، حركت خويش را براى اقامه عدل ورفع ظلم از مظلومين وايمنى يافتن بندگان خدا ياد كرد: (وَ يَاءْمَنَ الْمَظْلُومُونَ مِنْ عِبادِكَ).(428)

اين هدف، در سخن ديگر ياران امام نيز ديده مى شود. مسلم بن عقيل پس از دستگيرى، خطاب به ابن زياد فرمود: ما آمده ايم تا به عدالت فرمان دهيم وبه حكم قرآن فرا بخوانيم.(429)

در زيارت ابا عبداللّه الحسين عليه السلام نيز مى خوانيم: (اَشْهَدُ اَنَّكَ قَدْ اَمَرْتَ بِالْقِسْطِ وَالْعَدْلِ وَ دَعَوْتَ اِلَيْهِما) (430). شهادت مى دهم كه توبه قسط وعدالت دستور دادى وبه اين دعوت كردى.

ماهيّت عدالتخواهى در قيام عاشورا وظلم ستيزى امام حسين عليه السلام سرمايه الهام ملّت ما در قيام بر ضدّ طاغوت بود. امام خمينى عليه السلام بر اين ماهيّت در نهضت سيدالشهداء عليه السلام تصريح كرده مى فرمايد:

(سيدالشهداء سلام الله عليه از همان روز اوّل كه قيام كردند، براى اين امر، انگيزه شان اقامه عدل بود).(431) (سيدالشهدا سلام الله عليه، كه همه عمرش را وهمه زندگيش را براى رفع منكر و جلوگيرى از حكومت ظلم وجلوگيرى از مفاسدى كه حكومتها در دنيا ايجاد كردند، تمام عمرش را صرف اين كرد وتمام زندگيش را صرف اين كرد كه اين حكومت، حكومت جور بسته بشود واز بين برود.) (432)

عدالت به معناى برخوردارى همه از حقوق اسلامى وانسانى ورعايت يكسان حق ميان همه وهمه را به يك چشم ديدن نيز در نهضت عاشورا متجلّى است. امام حسين عليه السلام روز عاشورا بر بالين همه شهيدان حاضر شد، چه جوان خودش وچه غلامش، چه مولى و چه نوكر، همه از عنايت آن حضرت برخوردار شدند.

از سوى ديگر، حضرت زينب سلام الله عليها به يزيد اعتراض كرد كه آيا اين عادلانه است كه خانواده خودت در حجاب وحرم، مستور باشند ولى خاندان پيامبر را با اين وضع، به دشت وبيابان كشانده اى كه همه به چهره هاى آنان بنگرند: (اَمِنَ الْعَدْلِ يَابْنَ الطُلَّقاءِ تَخْديرُكَ حَرائِرَكَ وَ سَوْقُكَ بَناتِ رَسُولِ اللّهِ سَبايا؟...) (433)

پيام عاشورا، دعوت از انسانها براى تلاش در راه اقامه عدل وقسط است كه بدون حيات اجتماعى مبتنى بر عدل، همه ارزشها تباه مى شود وزمينه مرگ دستورهاى دينى وآيين الهى فراهم مى آيد. به تعبير حضرت امير عليه السلام:

(اَلْعَدْلُ حَياةُ الاَْحْكامِ) (434)

عدالت، مايه حيات احكام اسلام است.