خوردند كه حتما حتما محصول را بچينند و استثناء نميكردند و نميگفتند: اگر خدا بخواهد. و اين براى آنست كه ترتيب علل و اسباب كارها از عهده بشر خارج است و اراده خدا در طول اراده بشر است بايد اوّل خدا بخواهد بعد بشر وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ انسان:

30 لذا خدا بحضرت رسول صلّى الله عليه وآله وسلّم فرموده وَ لا تَقُولَنَّ لِشَيْ‏ءٍ إِنِّي فاعِلٌ ذلِكَ غَداً إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ ... كهف: 23.

بيضاوى احتمال ميدهد معنى «لا يَسْتَثْنُونَ» آن باشد كه حق فقرا را خارج نميكردند.

ثانِىَ اثْنَيْن‏

3- ... إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثانِيَ اثْنَيْنِ ... توبه: 40 «ثانى» حال است از ضمير مفعول در «اخرجه» يعنى آنگاه كه كفّار او را بيرون كردند در حاليكه دوّم دو نفر بود و شخص ثالثى با آندو نبود.

4- وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ ... ثانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ... حج: 8 و 9 «ثانِيَ عِطْفِهِ» حال است از فاعل «يُجادِلُ» و عطف بكسر اوّل بمعنى جانب و طرف است كه شخص در موقع اعراض روى خود را بآنطرف برميگرداند گوئى اعراض كننده روى خود را بر جانب خود ميگذارد بهر حال، اين تركيب كنايه از تكبّر و اعراض است يعنى بعضى از مردم در باره خدا مجادله ميكند بى‏آنكه دانشى داشته باشد ... در حالى مجادله ميكند كه متكبر و خود خواه است و ميخواهد ديگران را از راه خدا گمراه كند.

مثنى‏

5- فَانْكِحُوا ما طابَ لَكُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ ...

نساء: 3 «مثنى» چنانكه در ثلاث گذشت بمعناى دو دو است.

الْمَثانِى‏

6- وَ لَقَدْ آتَيْناكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِي وَ الْقُرْآنَ الْعَظِيمَ حجر:

87 ما بتو هفت آيه كه بر هم عطف شونده است، و قرآن عظيم را داديم.

مراد از سبع مثانى سوره حمد