عشىّ

بعقيده راغب از اول ظهر است تا صبح روز بعد. ابن اثير در نهايه و طبرسى ذيل آيه 16 سوره يوسف آنرا بلفظ «قيل» آورده‏اند.

ولى طبرسى و زمخشرى ذيل آيه وَ سَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكارِ آل عمران: 41. عشىّ را از اول ظهر تا غروب آفتاب گفته‏اند چنانكه ابكار را از طلوع فجر تا وقت چاشت و انتشار نور خورشيد ذكر كرده‏اند.

ناگفته نماند: عشاء در قرآن تنها آمده ولى «عَشىِّ» اغلب با «ابْكار- اشْراق- غَداة- بُكْرَة» مقابل آمده است مثل آيه فوق و آيه يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ انعام: 52. يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِشْراقِ ص: 18. فَأَوْحى‏ إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا مريم: 11.

بنا بر قول راغب مدت تسبيح و دعا در اين آيات از طلوع فجر تا نزديكى ظهر و از ظهر تا صبح روز بعد است و بنا بر قول طبرسى و زمخشرى دو طرف روز ميباشد. و قول آنها بنظر بهتر ميايد.

عشيّه

همان عشىّ است بقولى تاء آن براى وحدت است كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَها لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحاها نازعات: 46. ضمير ضُحاها به عَشِيَّةً راجع است يعنى روزى كه قيامت را مى‏بينند گوئى در دنيا يا در قبرها توقّف نكرده‏اند مگر آخر يك روز و يا اول آنرا.

عَصَب

(بر وزن فرس) رگ.

معصوب: بسته شده با رگ. آنگاه بهر بستن عصب (بر وزن فلس) گفته‏اند يَوْمٌ عَصِيبٌ يعنى شديد (گوئى اطراف آن با مشكلات جمع و بسته شده است) عصبة: جماعت فشرده و كمك همديگر (مفردات).

لَيُوسُفُ وَ أَخُوهُ أَحَبُّ إِلى‏ أَبِينا مِنَّا وَ نَحْنُ عُصْبَةٌ يوسف: 8. يوسف و برادرش بپدرمان از ما محبوبتر است حال آنكه ما دسته نيرومنديم در جوامع الجامع فرموده: جماعت را از آن عصبه گفته‏اند كه كارها بوسيله آنها بسته و روبراه ميشود.