و اين سبب حياة و زنده ماندن مردم ميشود لذا فرموده «فِي الْقِصاصِ حَياةٌ» در «حىّ» راجع باين جمله كه جمله «القتل انفى للقتل» را از رونق انداخت سخن گفتهايم كلمه «يا أُولِي الْأَلْبابِ» خطاب است بهر صاحب عقل از هر مذهب و ملّت كه باشد و صاحبان عقل و انديشه خواهند دانست كه حكم قصاص بصلاح جامعه و سبب حفظ حيات جامعه است.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصاصُ فِي الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسانٍ ذلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ ... بقره: 178.
1- از اين آيه روشن ميشود كه حسّ انتقام و عاطفه هر دو در اسلام مراعات شده اگر طرف در قتل عمدى بخواهد انتقام بكشد مجاز است و اگر بخواهد عفوّ كند باز مجاز است «فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ» آمدن لفظ «اخ» براى تحريك عاطفه و رحمت است پس قصاص يك انتقام خشن و بىبدل نيست بلكه بدل و عوض هم دارد و آن عفو و گرفتن خونبهاست.
2- مراد از كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصاصُ تشريع قصاص در اسلام است و مراد از «القتلى» كشته شدگان عمدى است و در قتل خطائى و شبيه بعمد قصاص نيست.
عدّهاى از قانونگذاران و نويسندگان قصاص را مخالف مصلحت و عاطفه دانسته و آنرا حكمى ناروا قلمداد كردهاند و بجاى آن زندان گذاشتهاند ولى گويند از روزيكه زندان جاى قصاص را گرفته شماره قتل در عالم رو بكثرت نهاده و در كتاب «سيرى در اسلام» در بحث زندان و مضرّات آن از لحاظ معطّل ماندن نيروى فعّاله و تأمين زندانيان و دستگاه قضائى و اجرائى و حفظ آن و اينكه زندان دردى را دوا نكرده و بلكه بر آن افزوده است به تفصيل بحث شده، ملت چه تقصيرى